Z czaszką babci w pochodzie na cmentarz

Trzymać czaszki swoich bliskich w domu? W Polsce trudno to sobie wyobrazić, ale w Boliwii to normalne. A to jeszcze nie wszystko. Boliwijczycy raz w roku zabierają je ze sobą na cmentarz. Dokładnie tydzień po Wszystkich Świętych. Wyobraźmy sobie pochód kilkunastu osób, które odświętnie ubrane defilują z takimi szczątkami, które zazwyczaj umieszczone są w specjalnych szklanych urnach lub gablotach. Czaszki są odpowiednio na tę okazję ozdabiane. Mają okulary, czapki, wianki, a nawet pomalowane usta.
[break]
- Boliwijczycy wierzą, że w czaszkach mieszkają dusze zmarłych, które przy dobrym traktowaniu pomagają im tu na ziemi - opowiada Wojciech Łopaciński. - Rozmawiałem z mężczyzną, który przyniósł na cmentarz czaszkę babci. Towarzyszy mu przez cały rok. Trzyma ja w biurze, w swojej pracy. Jest przekonany, że jego firma tak dobrze się rozwija właśnie dzięki jej pomocy. Szczęśliwy i pełen wdzięczności przyniósł ją na cmentarz, żeby wspólnie z rodziną pomodlić się i podziękować babci za pomoc.
W oczodoły Boliwijczycy wpychają watę, a w usta (a raczej w miejsce, kiedyś tam usta były) wkładają po 2-3 zapalone papierosy. Dlaczego? Papierosy mają zapewnić zmarłym odpowiedni relaks i spokój. Oprócz tego czaszki obsypywane są obowiązkowe kwiatami, a w ich pobliżu pozostawia się liście z drzewa koki, które mają umożliwić łatwe przejście miedzy światem żywych a umarłych.
- Niesamowite i makabryczne święto - przyznają Łopacińscy. - Dlaczego jednak na cmentarzu mamy się smucić? Czy nie lepiej wierzyć, że bliskim jest lepiej tam, gdzie są?

Płasko, biało i słono

Pewnie mało kto wie, że właśnie na terenie Boliwii znajduje się największa pustynia solna na świecie. Nazywa się Salar de Uyuni i zajmuje powierzchnię ponad 10 tysięcy kilometrów. Poza solą niczego tam nie ma. Nie tylko nie napotkamy tam żadnej roślinności, ale także żadnego, chociażby najmniejszego pagórka. Jest płasko, biało i słono. Ta zalegająca do 120 centymetrów w głębi ziemi sól stanowi dla miejscowej ludności jedyne źródło utrzymania. Co ciekawe, nawet domy zbudowane są w tym rejonie z solnych cegieł. A bywa, że stoły i krzesła również.
Co z kolei może zaskoczyć podróżników w Chile? - Widzimy dużą zmianę w podejściu do nas miejscowych ludzi. Tu w Chile wszyscy są uśmiechnięci i jakby szczęśliwsi. Rozwiązanie jest proste: Chile to drugi po Brazylii najbardziej rozwinięty kraj Ameryki Południowej. Ludziom dobrze się tu żyje. Średnia pensja sięga tysiąca dolarów i za te pieniądze można spokojnie przeżyć miesiąc - twierdzi Wojciech Łopaciński.

Typowi Latynosi

Korupcja w Chile jest najmniejsza wśród latynoskich krajów, co oznacza względną stabilizację. W odróżnieniu od Boliwii na każdym kroku w wielkich miastach można się natknąć na centra handlowe, nowe samochody i nowoczesne budynki. Ale to tylko pozory.
- Mentalnie to dalej latynoska Ameryka. Ludzie nie są punktualni i nie dotrzymują słowa. Nie są profesjonalni w tym, co robią i panuje tu bardzo niska kultura obsługi. Sprzedawcy trzymają ręce w kieszeni i nie znają swoich towarów - dzielą się swoimi wrażeniami Łopacińscy. - Człowiek w informacji turystycznej nie zna miasta, które reprezentuje. A na statku, po opuszczeniu kabin przez pasażerów, wyrzuca się całą pościel do prania bezpośrednio na ziemię, gdzie chodzą w butach pasażerowie. Tak to wszystko tutaj wygląda.