Zmień świat myślami

W badaniach mózgu włoscy badacze odkryli specyficzne komórki nerwowe, które nazwano neuronami lustrzanymi. Gdy obserwujemy czyjeś zachowanie, np. człowieka sięgającego po jedzenie, następuje „lustrzane odbicie” tego działania w naszym mózgu - aktywowane są również neurony ruchowe odpowiedzialne za sięganie po jedzenie i zaczynamy być głodni.

Możemy teraz wyjaśnić wiele tajemniczych zjawisk, np. uczenie się na przykładach, poprzez obserwowanie innych ludzi. Gdy obserwujemy czyjeś zachowanie, nasz mózg jednocześnie w ukryty sposób ćwiczy to zachowanie! Dziecko szybciej nauczy się jeździć na rowerze, gdy najpierw zobaczy, jak inne dzieci jeżdżą! Ten proces uczenia się działa jednak tylko pod warunkiem, że obserwowane zachowanie jest dla nas ważne. Gdy zawodowy piłkarz ogląda futbol, jego mózg w tym czasie przeprowadza trening. Jeśli mecz ogląda wróg sportu, jego mózg nic nie ćwiczy.

Możemy też za pomocą tego mechanizmu wyjaśnić „zarażanie się” pewnymi zachowaniami, np. ziewaniem. Gdy jedna osoba ziewa, mózg obserwatora wykonuje „w myślach” sekwencje ziewania i wkrótce on sam zaczyna ziewać. Na podobnym fundamencie działa „psychologia tłumu” - błyskawiczne rozprzestrzenianie się w tłumie paniki czy euforii.

<!** reklama>

Zjawisko upodabniania się sprzyja też przeważnie kontaktom między ludźmi. Psycholodzy odkryli, że gdy dwie osoby rozmawiają ze sobą, to bezwiednie zaczynają się do siebie dopasowywać - oddychać w podobnym tempie, mrugać z podobną częstotliwością, wykonują podobne gesty i przybierają podobne pozycje ciała. Gdy nie ma takiej nieświadomej imitacji, to wychodzą one z rozmowy z uczuciem, że coś między nimi nie grało. Niestety, jeśli ktoś traktuje nas źle, np. jak oszusta, zaczynamy również traktować go jak oszusta i wtedy relacje się zaogniają.

Okazuje się, że nie tylko spostrzeganie jakiegoś zachowania, ale samo przypominanie go sobie lub myślenie o nim wywołuje podobne efekty. Na przykład gdy nieśmiały chłopak patrzy na dziewczynę, przypomina sobie, że jest nieśmiały - w jego umyśle aktywowane są zachowania związane z nieśmiałością. To niezwykłe okrycie! Gdyby można było sprawić, że chłopak lepiej będzie przypominać sobie swoje odważne zachowania, a nie te lękowe, to jego nieśmiałość się nie pojawi.

Zjawiska, o których mówimy, potwierdza wiele eksperymentów. Gdyby poprosić ludzi, aby myśleli o starości, będą wolniej chodzić, Gdy jakaś osoba ma rozwiązać test wiedzy, ale najpierw poprosimy ją, aby pomyślała o tym, jacy są profesorowie (a więc aktywujemy w jej umyśle myślenie o mądrych ludziach), to uzyska potem więcej punktów w teście. Gdy zaś poprosimy tę osobę, aby myślała o jakimś konkretnym profesorze, np. Einsteinie, to w teście uzyska mniej punktów niż normalnie, ponieważ uaktywnia się myśl: „Nie jestem taka/taki mądry/a jak on”.

Czy to oznacza, że potrafimy myślami zmieniać rzeczywistość? W pewnym sensie to właśnie robimy.