Chcesz etat - podpisz weksel. Dla pracowników to krzywda, dla właścicieli firmy konieczność

Zakład Robót Drogowych VIA z Brodnicy to potentat w malowaniu oznakowań poziomych na jezdniach. Prace wykonywał m.in. w: Toruniu, Bydgoszczy, Warszawie i Łodzi. Jego właściciele - Renata i Wojciech Rocławscy - szczycą się znakomitymi referencjami, branżowymi laurami i dobrymi wynikami kontroli inspekcji pracy. Ale...
[break]
- Podejmując tu pracę, trzeba podpisać weksel in blanco. Do niego dołączona jest tzw. umowa wekslowa, w której wyszczególnione są okoliczności i sumy. Na przykład za uszkodzenie maszyny - tyle a tyle. Za umyślnie źle wykonaną pracę - tyle. Ja w umowie za pracę dla konkurencji miałem 42 tys. zł - mówi pan Tomasz, były już pracownik firmy. - Gdy w 2009 roku chciałem zmienić pracę, usłyszałem od pracodawcy, że zaraz może wypisać mi weksel na 100 tysięcy złotych za uszkodzenie maszyny. Zostałem.
Inni pracownicy potwierdzają: weksel ma się z tyłu głowy. Wystarczy, że szef o nim wspomni, a już człowiek przestaje podskakiwać. Obecnie VIA jest w trakcie sporu sądowego z kilkoma ekspracownikami. Obecni mają zeznawać jako świadkowie. - I co mamy zrobić? Zeznamy, co trzeba, bo nikt nie chce oglądać swojego weksla - mówią wprost.

Renata Rocławska, dyrektor firmy VIA, nie widzi niczego dziwnego w wekslach. - Muszę tego wymagać od pracowników, bo pracują na bardzo drogich maszynach - podkreśla.
I dodaje, że niedawno jej dwaj byli pracownicy usłyszeli prokuratorskie zarzuty. Brodniccy śledczy zarzucają im kradzież firmowej farby, mikrokulek, masy „chemo” oraz części z firmowych maszyn. W tym wartego 40 tys. zł komputera.
Kodeks pracy nie zawiera jednoznacznych regulacji wyłączających stosowanie weksli dla zabezpieczenia potencjalnych roszczeń pracodawcy. Jest wprawdzie orzeczenie Sądu Najwyższego, mówiące, że takie weksle są nieważne z mocy prawa. Nie jest ono jednak wiążące we wszystkich sprawach. W 2013 r. główny inspektor pracy głośno ostrzegał pracowników przed ich podpisywaniem, a posłanka Julia Pitera (PO) dosadnie określiła tę praktykę współczesnym niewolnictwem. Sytuację może zmienić nowelizacja Kodeksu pracy, nad którą kończą prace posłowie. GIP kilkakrotnie prosił o zmianę w prawie.

Zdaniem głównego inspektora pracy:
Skutecznie mogą się bronić osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę i powinny to robić w sądzie, jeśli taki weksel podpisały - mówi Iwona Hickiewicz.