Wigilię spędzimy na Kujawach, a Boże Narodzenie u zamożnych gospodarzy w Borach Tucholskich. Potem udamy się na Kaszuby, by pod okiem mistrzów zrobić sobie akcesoria niezbędne do kolędowania.
<!** Image 3 align=none alt="Image 202119" sub="Marta Domachowska z muzeum obok szopki [Fot. Sławomir Kowalski]">A w drodze powrotnej zatrzymamy się na Kociewiu, bo tam zaproszono nas na sylwestra. U gościnnych Kociewiaków możemy zresztą zabawić aż do Święta Trzech Króli. W dodatku nasza podróż odbywać się będzie nie tylko w przestrzeni, ale i w czasie. To będzie bowiem świętowanie sprzed lat. Zaprasza na nie toruńskie Muzeum Etnograficzne, które jak co roku przygotowało świąteczne aranżacje w chatach skansenu. Symbolikę poszczególnych akcesoriów i związane ze świętami zwyczaje przybliżają teksty Hanny Łopatyńskiej i Huberta Czachowskigo. <!** reklama>
Udając się na wigilijną wieczerzę przekroczymy próg chaty kujawskiej i przeniesiemy się do początków XX wieku. Wszystko tu świątecznie wysprzątane, pobielone ściany zdobi niebieski wzorek, a okna - nowe, wycięte z papieru firanki. Na stole warstwa siana, na niej obrus, a na obrusie - zupa z suszonych owoców z kluskami, kluski z makiem, kapusta z grzybami lub grochem, kasza jaglana, śledzie, smażone ryby, jabłka i orzechy na deser. Żadnego alkoholu! Wszystko przygotowane tak, by gospodyni nie musiała wstawać od stołu. Inaczej w następnym roku... kury nie będą chciały wysiadywać jajek.
<!** Image 4 align=none alt="Image 202119" sub="Wigilijny stół z Kujaw z początku XX wieku [Fot. Sławomir Kowalski]">Prastarych wierzeń wplecionych w chrześcijańską Wigilię można znaleźć więcej: wyciąganie źdźbła siana spod obrusa, by wywróżyć sobie długość życia, rozkładanie pod stołem słomy chroniącej od złych mocy, układanie na oknie łupin cebuli wypełnionych solą: 12 na 12 miesięcy (pierwsza zawilgotnieje ta, której miesiąc będzie deszczowy). Być może zajrzą tego wieczora do chaty kolędnicy. A jeśli nie, udamy się do chaty kaszubskiej, by zobaczyć, jak przygotowywali się do chodzenia po domach tamtejsi gwiżdżowie. Obejrzymy drewniane maszkary: konia, kozę, barana, bociana, a także wyplecione ze słomy warkocze na płaszcz gwiżdża, czyli kaszubskiego kolędnika.
W chacie z Borów Tucholskich zobaczymy choinkę przybraną papierowymi ozdobami, orzechami w sreberkach, piernikami i jabłkami. Jest już bowiem Boże Narodzenie 1930. Zapewne gospodarze zapalą też świeczki na choince. Dzieci podjadają słodycze, które Gwiazdor zostawił im na oknie. Wprawdzie nie ma tu tylu uroczystych zwyczajów (nawet opłatka), jak w centralnej czy wschodniej Polsce, ale na nakrytym do posiłku stole ustawiono fajansową (a jeśli ktoś ma, to i porcelanową) zastawę.
Sylwester, także na Kociewiu, skąd pochodzi chata zaaranżowana sylwestrowo, był dniem figli i psot. Dla chłopców, bo dla dziewcząt to czas wróżb. Panny stawiały cztery talerze, kładąc na nich kolejno mirt, piasek i pieniądze, a na ostatni lejąc wodę. Z zawiązanymi oczami każda wskazywała jeden& Woda i piasek to były wróżby zaiste złowrogie! Topiono też ołów niczym wosk współcześnie w andrzejki. A zostawszy na Kociewiu do Trzech Króli zobaczymy wędrujących po wsi trzech przebierańców w papierowych koronach, z gwiazdą, berłem i burczybasem (to instrument muzyczny) w dłoniach.
Muzeum Etnograficzne jest czynne od wtorku do piątku w godz. 9-16, w sobotę i niedzielę w godz. 10-16.
23, 24, 25 i 31 grudnia i 1 stycznia placówka będzie nieczynna, a 26 grudnia otwarta w godz. 10-16.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
