Nowy zasiłek 1300 zł dla każdego Polaka? Takie mogą być zasady testu dochodu podstawowego

Idea bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP) jest omawiana przez dr. Macieja Szlindera z organizacji Polska Sieć Dochodu Podstawowego. Według jego wyjaśnień, jest to świadczenie przyznawane każdej osobie, niezależnie od wieku, zarobków czy zatrudnienia, mające na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Jeśli spojrzymy na to praktycznie, w kontekście polskiej rzeczywistości - zamiast wielu różnych zasiłków i świadczeń socjalnych, takich jak zasiłek dla bezrobotnych, dopłaty do prądu, czynszu za mieszkanie, świadczenia 500/800 plus, kapitału opiekuńczego oraz 300 zł na wyprawkę szkolną - rozważmy wprowadzenie jednego wszechstronnego świadczenia dla każdego obywatela, w stałej wysokości, np. 1300 zł. Bez konieczności angażowania się w biurokrację czy wielkie nakłady pracy, które są nieodłączne przy obsłudze poszczególnych programów socjalnych.

W skali makroekonomicznej, taka zmiana mogłaby oznaczać oszczędności wynikające z redukcji niepotrzebnej pracy setek tysięcy urzędników. Na poziomie indywidualnym każdego obywatela - wyeliminowanie stresu związanego z brakiem środków finansowych, co mogłoby skutkować uniknięciem sytuacji, w których ktoś cierpi z głodu lub jako bezdomny poszukuje schronienia w noclegowni.

Bezwarunkowy dochód podstawowy wywołuje mieszane uczucia wśród ekonomistów, przyciągając niemal równą liczbę zwolenników i przeciwników. Jednak proporcje te układają się nieco inaczej w opinii społeczeństwa. Osoby o niższym wykształceniu widzą w tym rozwiązaniu pewien element sprawiedliwości społecznej - często można usłyszeć zdanie, że "znów dają tylko tym, którzy mają mniej, podczas gdy nikt nigdy nie pomaga".

To przekonanie jest szczególnie powszechne wśród ludzi uboższych niż wśród zamożnych. Wreszcie, ciężko pracujący ludzie mogliby odczuć, że państwo przynosi im realne korzyści poprzez taki program. O co dokładnie wchodzi w programie czytaj w poniższej galerii.

Zapowiadany pilotażowy projekt bezwarunkowego dochodu podstawowego w Polsce został wpisany do strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. Program jeszcze nie ruszył, choć wiele osób liczy na jego uruchomienie w najbliższych miesiącach.

Testy te są niezbędne do oceny skutków społecznych oraz ekonomicznych. Jest to szczególnie istotne, z uwagi na to, iż nigdy wcześniej takie rozwiązanie nie było stosowane na większą skalę. W latach 2017-2018 w Finlandii 2 tys. losowo wybranych bezrobotnych zaoferowano kwotę 560 euro miesięcznie. Osoby te otrzymywały środki bezwarunkowo, nawet w sytuacji, gdy znalazły pracę. Innym krajem, który wdrożył pilotaż, była Kanada. Chodzi tutaj o region Ontario, gdzie w 2017 roku testy objęły około 4 tysiące osób. Program objął osoby niezależnie od tego, czy pracują, czy też nie. Pomimo iż projekt miał trwać trzy lata, został przerwany po kilku miesiącach, z uwagi na decyzję urzędników.