Piramidy z betonu

Naukowcy poświęcili piramidzie Cheopsa wiele uwagi i sporo o niej się dowiedzieli. Najnowsze sensacyjne odkrycia obalają jednak wiele wcześniejszych ustaleń i kreślą nowy obraz staroegipskiej techniki.

<!** Image 2 align=right alt="Image 86825" sub="Piramida Cheopsa,
a za nią nieco mniejsza piramida Chefrena. Budowle te nadal mają wiele tajemnic.">Eksperci od dwóch stuleci badają piramidę Cheopsa usytuowaną w Gizeh w Egipcie. Na temat tej budowli, zwanej też wielką piramidą, sporo już wiadomo.

Według ustaleń naukowców, piramidę tę wzniesiono ok. 2560 r. p.n.e. W jej pobliżu stoją dwie mniejsze piramidy - Chefrena i Mykerinosa.

Ustalono, że wielką piramidę starożytni Egipcjanie postawili na sztucznie wyrównanym terenie, gdzie różnice poziomu wynoszą zaledwie ok. 2 cm.

Piramida ma kwadratową podstawę, a każdy bok długi jest na ok. 230 m. Obiekt ten zbudowano z wielkich bloków kamiennych, ważących przeciętnie ok. 2,5 t.

<!** reklama>Cała budowla składa się z ponad 2,3 mln takich bloków. Pierwotnie obłożona była płytami wapienia, jednak ta okładzina nie zachowała się do naszych czasów. Dlatego też piramida po wybudowaniu mierzyła ponad 146 m, obecnie - ok. 137 m. Są to pewniki. Nadal jednak brak ostatecznego wyjaśnienia, w jaki sposób zbudowano tak wielki obiekt. Mało tego - dotychczasowe założenia zostały podważone nowymi, sensacyjnymi ustaleniami, które pod koniec kwietnia tego roku upubliczniła brytyjska BBC.

Egiptolodzy zakładali dotąd, że budulec, który posłużył do skonstruowania piramidy Cheopsa, to różowe, białe i czarne granity, piaskowce oraz wapienie. Te ostatnie zawierają jednak wiele skamieniałych muszli, co naukowcom nie dawało spokoju.

Ostatnio próbki z bloków przeanalizował zespół amerykańskich uczonych. To, co eksperci odkryli, zmusiło ich do postawienia wniosku, że wapienne bloki nie zostały wycięte w kamieniołomach tylko... odlane w formach! Twierdzą, że natrafili na dowody, iż piramidy w znaczącym stopniu wykonano z betonu.

Przeciwnicy tej koncepcji zapewniają, że rozkład morskich skamielin w kamieniach użytych do skonstruowania piramid jest taki sam jak w skałach kamieniołomów skąd pozyskiwano budulec. Bloki zostały więc bez wątpienia wycięte ze skał, a nie uformowane przez budowniczych.

Koncepcja odlewania bloków z betonu ma jednak coraz liczniejszych zwolenników.

W opinii prof. Josepha Davidovitsa, dyrektora Instytutu Geopolimerów w St. Quentin, bloki były odlewane przez Egipcjan na miejscu budowy. Ten amerykański ekspert już w latach 80. XX w. postawił hipotezę, że wapienne bloki wykonane zostały z „ekologicznego” betonu, złożonego z wapienia, gliny, wapna i wody.

Skład wapiennych bloków przeanalizował także zespół dr. Michela Barsouma, wykładowcy wydziału inżynierii i materiałoznawstwa uniwersytetu Dexel. Wyniki badań wskazują, że bloki faktycznie są zastygłą masą zawierającą wapień.

- Bloki, z których zbudowano piramidę Cheopsa, mają strukturę amorficzną, gdzie atomy są rozmieszczone nieregularnie, a przecież skały osadowe powstające w naturalnym procesie są zazwyczaj skrystalizowane - wyjaśnił mediom dr Barsoum. - Materiałem wiążącym wapienny cement użyty do odlewu był krzemowy minerał zawierający wapń i magnez. Poza tym bloki w piramidach są znacznie wilgotniejsze niż wapień w skałach z okolic Gizy.

Dr Barsoum i prof. Davidovits twierdzą, że egipski beton był materiałem bardziej ekologicznym od dzisiejszego betonu i znacznie tańszym od współczesnych materiałów budowlanych. Przede wszystkim jednak był to materiał znacznie trwalszy od tch stosowanych obecnie - w odróżnieniu od wielu sypiących się 40-letnich bloków na polskich osiedlach, piramidy w Gizie przetrwały 111 razy dłużej w dobrym stanie.

Rzymski beton

Sceptycy, oczywiście, zadają fundamentalne pytanie: czy starożytni Egipcjanie rzeczywiście mogli znać technologię wytwarzania betonu? W tej sprawie wciąż brak pewników, jednak właściwie nic nie stało na przeszkodzie, by doskonali egipscy architekci i chemicy posługiwali się wapienną odmianą betonu. Przecież formułę betonu, jaki do dziś jest wykorzystywany w budownictwie, wynaleźli starożytni Rzymianie. I także faktem jest, że rzymski beton, bazujący na cemencie z wulkanicznych popiołów, okazał się trwały jak skała. Za przykłady służyć mogą akwedukty, wodociągi starożytności sprzed ponad 2 tysiącleci, których wiele wciąż stoi we Włoszech.