Pomoc sąsiedzka poprawi jakość życia wielu starszych osób w Polsce. Kto, za co i ile dostanie?

W Dzienniku Ustaw ukazała się nowelizacja ustawy o pomocy społecznej. Już w czerwcu przeszła ona drogę sejmową, a ostatecznie zaowocowała wieloma nowymi zapisami w prawie. Wśród nich można znaleźć pojęcie usługi sąsiedzkiej, zwanej sąsiedzką pomocą seniorom. Przed nowelizacją na poziomie gmin były realizowane tego typu usługi, które musiały czerpać m.in. ze środków unijnych oraz społecznych programów krajowych. Tym razem zmienia się jednak to, że pomoc sąsiedzka jest zapisana w ustawie. Tym samym usługi opiekuńcze będzie już można świadczyć w formie usług sąsiedzkich.

Pod tym określeniem ujmuje się działania nazywane usługami sąsiedzkimi, które w zasadzie można sprowadzić właśnie do sąsiedzkiej pomocy seniorom. Pod tym pojęciem można znaleźć pomoc świadczoną w formie:

• Podstawowej opieki higieniczno-pielęgnacyjnej;
• Pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych;
• Zaspokajaniu potrzeb kontaktu z otoczeniem.

W szczególności trzeci element silnie wiąże się z problemem samotności osób starszych. O tym niedawno pisaliśmy >>>W TYM MIEJSCU<<<

Nie każdy senior jest w pełni sprawny, mobilny. Czasem trudnością są regularne spacery, a nawet zwykłe spotkanie poza domem. Jeśli jednak senior jest w stanie wychodzić z domu, wynagrodzenie opiekun otrzyma za towarzystwo np. podczas spaceru.
Z kolei w przypadku pomocy w opiece o charakterze higieniczno-pielęgnacyjnym rozumie się taką formę udzielenia wsparcia, które nie wymaga od opiekuna wiedzy specjalistycznej ani doświadczenia. Tym samym pomoc sąsiedzka nie wymaga eksperckiej, wąskiej wiedzy.

Jak się okazuje, może to być niemal każdy. Są oczywiście wskazane pewne wymagania. Osoba świadcząca pomoc sąsiedzką musi:

• Być pełnoletnia;
• Mieć ukończony kurs pierwszej pomocy;
• Mieszkać w okolicy miejsca zamieszkania seniora - co ważne, nie razem z nim;
• Zostać zaakceptowana zarówno przez organizatora usług sąsiedzkich, jak i samego seniora, co jest również dość zrozumiałe.

Taka osoba nie może być członkiem rodziny seniora. Jak widać, zasady te nie są zbyt wygórowane, a znajomość pierwszej pomocy jest istotna, gdyż w razie potrzeby trzeba umieć nieść pomoc osobie starszej — a taka jest w większym stopniu narażona na różnego rodzaju problemy zdrowotne i życiowe.

Za organizatora usług sąsiedzkich ma być uznawana gmina bądź też odpowiednia firma, którą ta gmina wystarczy. Taki podmiot musi dbać o odpowiednie szkolenie w zakresie pierwszej pomocy, a w przypadku braku szkolenia, wziąć na siebie za to odpowiedzialność.

Z zasady jest to rozwiązanie skierowane wobec osób samotnych. Wskazane są trzy wymogi, które seniorzy muszą spełniać:

1. Samotnie prowadzą gospodarstwo;
2. Nie mają współmałżonka/i;
3. Nie mają zarówno wstępnych, jak i zstępnych.

Czy to oznacza, że osoba mająca męża lub żonę nie może otrzymać takiego wsparcia? Nic bardziej mylnego! Gmina może uznać, że również takie osoby będą korzystać z usługi sąsiedzkiej, o ile współmałżonek takiej osoby mieszka oddzielnie. W ramach ustawy wprowadza się również możliwość wypłacania wynagrodzenia za sprawowania opieki nad seniorami. Wypłatami zajmuje się gmina.

Niestety (a może stety) ustawa nie precyzuje, jakie może być wynagrodzenie dla opiekuna. Każda gmina samodzielnie na mocy uchwały rady ma zdecydować o formie świadczenia usług sąsiedzkich oraz o wysokości wynagrodzenia dla opiekuna. Co istotne, wynagrodzenie nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego. Również w przypadku seniora zarobki (np. wysokość emerytury) nie będzie miało znaczenia przy przydzielaniu opiekuna.

W ustawie pewne rzeczy nie są do końca sprecyzowane i są to rzeczy, które ostatecznie ustalić ma gmina w odpowiedniej uchwale. Szczegóły te dotyczą:

• Wymiaru pracy opiekuna;
• Zakresu pracy opiekuna;
• Sposobu rozliczania usługi sąsiedzkiej - czy ma to być rozliczenie godzinowe, czy też ryczałtowe.

Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z odpłatnymi usługami sąsiedzkimi wchodzi w życie w listopadzie 2023 roku!