Wielkanoc w prawosławnym i grekokatolickim obrządku przypada w tym roku w najbliższą niedzielę, 28 kwietnia. "Chrystus zmartwychwstał!" - tak witać będę się tego dnia wierni. "Prawdziwie zmartwychwstał!" - odpowiadać będą im nawet nieznajomi na ulicy. Nim jednak zapanuje wielkanocna radość, pocierpieć trzeba będzie w poście.
- Podobnie jak w katolickiej Polsce, kiedyś postu przestrzegano bardziej rygorystycznie. Nie jedzono żadnych pokarmów odzwierzęcych. Zabronione było nie tylko spożywanie mięsa czy wędlin, ale i tłuszczów czy serów - mówi Władysław Bogoslawski, ukraiński kucharz, prowadzący w Toruniu restaurację "Za Wisłą". - Dziś takiego rygoru już nie widać. Pozostały jednak tradycyjne zupy postne. Najpopularniejsza to "barszcz prosty", gotowany nie na mięsnym, ale wyłącznie warzywnym wywarze, niczym nie zaprawiany, bez dodatku tłuszczu. Typowo postna zupą jest też "gryczana", gotowana z kaszy gryczanej i ziemniaków, z dodatkiem co najwyżej zieleniny.
Zobacz także: Remont placu Rapackiego. Znamy szczegóły
Warto wspomnieć, że tydzień przed Wielkanocą prawosławni obchodzą swoje Święto Zmarłych. Tego dnia tłumnie odwiedzają cmentarze, które stają się miejscami kolorowymi i gwarnymi. - Często grają i śpiewają wtedy tam muzykanci (ba, widziałem nawet orkiestrę!). W dobrym tonie jest wynagrodzenie ich datkiem czy poczęstunkiem za zagranie nad grobem ulubionej piosenki zmarłego - opowiada Władysław Bogoslawski. - Tradycją tego czasu jest pozostawienie na nagrobku poczęstunku dla zmarłego. To najczęściej jaja, cukierki i kieliszek alkoholu. Korzystają z tego ludzie ubodzy, ale nikt ich nie przegania. Jeśli tylko zjedzą czy wypiją wspominając daną osobę, to jest to absolutnie akceptowane.
Święcenie pokarmów, które u katolików odbywa się w Wielką Sobotę, w prawosławnym obrządku ma miejsce w niedzielę. Bywa, że o poranku. Ale nie brakuje też osób, które z koszykami do święcenia wybierają się przed świtem. - Święcenie wygląda malowniczo, bo stoły wystawiane są na zewnątrz. "Uczciwie" poświęcenie to takie, po którym zgaśnie świeca, postawiona w środku paschy czy kulicza - ciągnie Władysław Bogoslawski.
No, właśnie. Co prawosławni niosą do świecenia w koszykach? Obowiązkowo muszą być w nich kraszone jaja, pascha lub kulicz, wędzona kiełbasa, kawałek burzaniny (własnoręcznie upieczonej z ziołami karkówki lub łopatki) oraz odrobina chociaż czerwonego wina. - Zgodnie z tradycją najlepiej, by był to Kagor, czyli słodkie, czerwone wino pite podczas ceremonii religijnych. Prawosławni piją je w Wielkanoc mówiąc, że to na wspomnienie krwi Chrystusa - mówi ukraiński kucharz.
Zobacz również: Wypadek autokaru na autostradzie A1
Czym jest pascha? A czym kulicz? Tutaj, niestety, nawet wśród samych prawosławnych (w zależności od miejsca zamieszkania czy pochodzenia) zdania są rozbieżne. Dla jednych typowa pascha to przysmak przygotowany ze słodkiego twarogu, z dodatkiem utartych żółtek, ubitych białek, migdałów, rodzynek. We wschodniej Ukrainie, gdzie przez długi czas mieszkał Władysław Bogoslawski "pascha" i "kulicz" to stosowane zamiennie nazwy drożdżowego wypieku. Wyglądem przypomina on naszą babę wielkanocną. - Obowiązkowo znaleźć musi się na wielkanocnym stole. W środku stawia się świecę, a wokół ciasta kładzie pomalowane jaja - opowiada Bogoslawski.
Wielkanocny obiad? Kolacja? Tradycja o nich milczy. - Po prostu dlatego, że gdy rano siadamy do stołu, to świętujemy przy nim do wieczora. I nazajutrz podobnie. Oczywiście, drzwi domu są cały czas otwarte. Odwiedzają się i częstują nie tylko krewni, ale i sąsiedzi. Tego dnia miejsce przy stole i poczęstunek należy się też każdemu ubogiemu - mówi Władysław Bogoslawski. - A z czym tradycyjnie przychodzi się na Ukrainie w gości? Oczywiście, z bimbrem własnej roboty! Taki ma zazwyczaj 75-85 procent alkoholu.
Honorem każdego pana domu jest przygotowanie na Wielkanoc takiego bimbru, którym z dumą poczęstuje innych. Nie jest tajemnicą, że np. w bardzo wielu domach ukraińskich działają aparatury do produkcji domowego alkoholu. - Najpopularniejszym bimbrem jest ten pędzony na cukrowych burakach, bo te są tanie i ogólnodostępne. Ale bimber pędzi się także na zbożach (pszenicy, gryce itd.), owocach z dodatkiem cukru, nawet warzywach. Najdroższe rodzaje bimbru to te przygotowane na cukierkach (Tak, tak! Surowiec drogi, ale efekt wyśmienity i klarowny) oraz miodzie. Ten ostatni gatunek, jako kucharz, polecałbym każdemu nie tylko ze względu na smak, ale właściwości zdrowotne. Oczywiście, w rozsądnej ilości - kończy z uśmiechem Władysław Bogoslawski.
Władysław Bogoslawski to ukraiński kucharz, od kilku miesięcy prowadzący w Toruniu restaurację "Za Wisłą" ze wschodnimi przysmakami. Jego rodzina ma polskie korzenie. Do Polski wraz żoną Olgą przybył z Doniecka. Małżonkowie uciekli stamtąd przed wojenną zawieruchą i kryzysem. Jak mówią, teraz Wielkanoc cieszy ich podwójnie: najpierw ta w katolickim, a później ta w prawosławnym obrządku.
Zobacz też:
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
