Przerwane wakacje, czyli co wolno pracodawcy

<!** Image 3 align=none alt="Image 214079" sub="Część mieszkańców regionu dwutygodniową przerwę w pracy spędzi nad wodą. Na zdjęciu Jezioro Jezuickie [Fot.: Dariusz Bloch/archiwum]">

Czekamy na wymarzony urlop, pakujemy się, wyjeżdżamy i nagle sielankę przerywa telefon z pracy. Okazuje się, że jesteśmy pilnie potrzebni w firmie. Co robić w takim przypadku?

W praktyce przypadki odwołania pracownika z urlopu zdarzają się, na szczęście, sporadycznie.

Pracownik kontra pracodawca

- Skargi na temat urlopów najczęściej dotyczą kwestii terminu - informuje Emila Pankowska, zastępca okręgowego inspektora pracy ds. prawno-organizacyjnych w Bydgoszczy. - Pracodawca wskazuje czasem taki termin, który odpowiada jemu, a nie zawsze jest zgodny z życzeniem pracownika. Zdarza się też, że gdy w firmach są przestoje, jest mniej zamówień, a więc mniej pracy, zatrudnieni są wysyłani przymusowo na urlopy wypoczynkowe. Niekiedy podczas kontroli widzimy lawinę wniosków urlopowych złożonych na konkretny okres. Tymczasem tylko w okresie wypowiedzenia pracodawca może wysłać pracownika na urlop narzucając mu termin. Przypadki odwołania z urlopu zdarzają się natomiast sporadycznie. <!** reklama>

Należy ci się 14 dni bez przerwy

Jakie są jeszcze urlopowe grzechy przełożonych? - Podczas kontroli czasem okazuje się, że dochodzi do dzielenia urlopu na krótkie odcinki, krótsze niż 14-dniowe. Tymczasem przynajmniej jedna część urlopu powinna liczyć co najmniej 14 dni kalendarzowych - mówi Emilia Pankowska. Kary nakładane przez inspektorów PIP dotyczą najczęściej nieudzielenia urlopu w należnym terminie. Z zasady urlop powinien być wykorzystany w roku kalendarzowym, w którym przysługuje. W wyjątkowych okolicznościach, spowodowanych np. chorobą pracownika czy urlopem macierzyńskim, można przesunąć go do końca września następnego roku kalendarzowego. Nieudzielenie urlopu w terminie to wykroczenie, za które inspektorzy PIP mogą ukarać pracodawcę mandatem w wysokości od tysiąca do dwóch tysięcy złotych. Przy dużej skali może się to skończyć nawet postępowaniem sądowym i karą grzywny od tysiąca do 30 tysięcy złotych.

Jak przewiduje kodeks, urlopy powinny być udzielane zgodnie z ich planem. Ustala go pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Jeśli zakładowa organizacja związkowa wyraża na to zgodę, lub jeśli u danego pracodawcy związek nie działa, nie ustala on planu urlopów, lecz uzgadnia terminy po porozumieniu z pracownikiem.

Bo w firmie są przestoje

- Zdarza się, że pracownicy muszą korzystać z urlopu wtedy, kiedy chce pracodawca, poza sezonem, bo w firmie są przestoje, nie ma pracy, brakuje zbytu. Tymczasem pracownicy chcieliby skorzystać z wypoczynku latem, kiedy dzieci mają wakacje, wyjechać gdzieś z rodziną - mówi Jacek Żurawski, przewodniczący Zarządu Regionu Toruńsko-Włocławskiego NSZZ „Solidarność”. - Takie sygnały mieliśmy, m.in., ze strefy ekonomicznej w Łysomicach, ale nie są to, na szczęście, zjawiska nagminne. W niektórych przypadkach, gdy pracodawca chciał zmienić termin urlopu, dogadywał się z zainteresowanym, proponując mu za to gratyfikację finansową i załatwiano to bez konfliktu.

Warto wiedzieć

Gdy pracodawca bardzo nas potrzebuje...

Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Jest także dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie, na przykład z powodu choroby czy urlopu macierzyńskiego, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na późniejszy termin.

Dotyczy to także części niewykorzystanego w terminie urlopu. Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie pracy wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.