Spacer po zapomnianej „ulicy śmierci” [DZIEJE I LUDZIE]

[break]
Pierwsze rodziny żydowskie osiedliły się we Włocławku na początku XIX wieku. W 1823 roku powstał rewir żydowski obejmujący ulice: Żabia, Zapiecek, Brzeska, Cyganka, Przechodnia. Z czasem obszar ten powiększył się o ulice Tumską, Piekarską, Królewiecką, Łęgską, 3 Maja, Kościuszki, plac Dąbrowskiego i inne.

Z biegiem czasu społeczność żydowska zaczęła odgrywać coraz istotniejszą rolę w życiu miasta. Zakładano pierwsze przedsiębiorstwa, sklepy, fabryki i drukarnie.

Stara i nowa

W dwudziestoleciu międzywojennym w mieście funkcjonowały już dwie synagogi.

Pierwsza, nazywana starą, powstała jeszcze w początkach XIX wieku. Mieściła się przy ulicy Żabiej 14. Jej cechą charakterystyczną były ośmioboczne wieżyczki na narożnikach i zwieńczona tablicami dekalogu fasada główna.

Druga, nazywana nową, mieściła się na rogu ulic Królewieckiej i Złotej. Ich sytuacja diametralnie zmieniła się po wybuchu II wojny światowej.

Dziś już niewiele osób pamięta, że obecną ulicę Piwną, rozpoznawalną głównie dzięki Przystani Miejskiej, kiedyś nazywano „ulicą śmierci”. To tutaj w pierwszych miesiącach wojny przy budowie nabrzeża Wisły zmuszano do pracy włocławskich Żydów. Poniżano ich i bito na różne sposoby, a śmierć była na porządku dziennym.

Młodzież z Zespołu Szkół Samochodowych im. Tadeusza Kościuszki we Włocławku postanowiła uratować pamięć o historii tego miejsca.

W czterech językach

- Ideą, która nam przyświecała, było upamiętnienie tego miejsca w taki sposób, by jego historia trafiła do jak największej liczby odbiorców - twierdzi Robert Feter, jeden z koordynatorów całego projektu. - Postanowiliśmy wykorzystać do tego celu technologię QR code. Specjalny kod zostanie umieszczony na Przystani Miejskiej przy ulicy Piwnej. Każdy posiadacz smartfona będzie mógł go zeskanować, po czym usłyszy historię ulicy Piwnej. Informacja będzie przekazywana w językach: polskim, niemieckim, angielskim i rosyjskim.

Fascynująca historia ulicy Piwnej - począwszy od XIX wieku aż do trudnych lat okupacji hitlerowskiej - dokumentowana jest przez uczniów na stronie na portalu społecznościowym pod adresem: www.facebook.com/zapomnianaulica.

Wpisy opierają się na źródłach historycznych, relacjach naocznych świadków oraz rozmowach z historykami. Przyokazji poszukiwania dokumentów uczniom udało się trafić na wiele unikalnych archiwalnych fotografii.

Na tropie historii

Szperanie w zapomnianej historii Włocławka związane jest z udziałem szkoły w programie edukacyjnym „Pamięć dla przyszłości”, który jest realizowany przez Żydowski Instytut Historyczny, Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu”, Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin” i Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Jego celem jest upowszechnienie wiedzy o Holokauście, a w szczególności poszukiwanie, odkrywanie i upamiętnianie lokalnych miejsc martyrologii.