W piątek i sobotę w Toruniu odbyły się uroczystości z okazji 35-lecia rejestracji NZS

[break]
W sobotę, podczas toruńskich uroczystości rocznicowych, odebrał Medal za Zasługi dla Miasta Torunia na wstędze. Odznaczenia przyznane przez władze miasta oraz województwa, odebrali również inni działacze organizacji, która 35 lat temu miała na UMK najwięcej zwolenników wśród polskich uczelni.

Wszystko zaczęło się we wrześniu 1980 roku, kiedy do Torunia dotarła iskra, jaka zapaliła ogień wolności w Stoczni Gdańskiej. Zbigniew Nowek miał zresztą w tym swój udział, na prośbę Bogdana Borusewicza drukując w założonej na Wybrzeżu podziemnej drukarni 8 tysięcy ulotek w obronie zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz. Rozkolportowana odezwa przyczyniła się do wybuchu strajku w stoczni.

W połowie września Zbigniew Nowek wrócił do Torunia, gdzie właśnie rodził się NZS. Po otrzymaniu zielonego światła od rektora uczelni, prof. Ryszarda Bohra, jego założyciele zwołali na początku roku akademickiego wiec w auli UMK.

- Aula po prostu pękała w szwach - wspomina Nowek. - Ludzie siedzieli na podłodze, część po prostu się nie zmieściła.

Biorąc pod uwagę procent należących do NZS studentów, organizacja powołana do życia na UMK była najsilniejsza w Polsce. Sprawdziła się m.in. podczas pierwszego strajku, do którego doszło w lutym 1981 roku oraz nieco wcześniej, gdy Zbigniew Nowek został wezwany na komisariat przy ul. Bydgoskiej.

- Na przesłuchanie udałem się w towarzystwie profesora Bohra, który zresztą sam taką asystę zaproponował - wspomina Zbigniew Nowek. - Przed komisariatem zebrało się natomiast kilkuset studentów. Dzięki temu przesłuchanie miało inny przebieg, niż pierwotnie zakładano i skończyło się dość szybko.

Po 1989 roku były przewodniczący toruńskiego NZS został m.in. szefem Urzędu Ochrony Państwa i Agencji Wywiadu. Zapytany kiedyś przez dziennikarkę o to, czy NZS otworzyło jego dawnym działaczom drogę do późniejszych karier odparł, że dla wielu z nich otwierało przede wszystkim bramy więzień. Te słowa przypomniał również teraz.

Po wybuchu stanu wojennego Zbigniew Nowek został umieszczony na liście 199 najbardziej poszukiwanych osób przewidzianych do internowania w trybie nadzwyczajnym.

Marszałkowskie medale Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis otrzymali działacze NZS z lat 1980 - 1989: Anna Filbrandt-Czaja, Krzysztof Łęgowski, Grzegorz Jędryczka, Jacek Bonk, Krystyna Bonk-Matkowska, Aleksandra Czerniak-Marszałkowska, Jacek Klimek, Bogdan Kulesza, Waldemar Romanowski, Krzysztof Rolek, Małgorzata Anna Nowak i Sławomir Marcysiak. Medale Prezydenta Torunia otrzymali: Wiesław Janowski i Marek Wachnik.