1. część opowieści o chełmżyńskich aptekach „Pod Orłem” i „Nowej"

W okresie międzywojennym w Chełmży były dwie apteki. Jedna - „Pod Orłem” - znajdowała się przy Rynku 12. Należała do Bolesława Wolskiego. Właścicielem drugiej apteki, „Nowej” był Franciszek Maliszewski. Była ona usytuowana przy ul. Toruńskiej 6 (obecnie gen. W. Sikorskiego). Wolski aptekę w Chełmży kupił od Niemca o nazwisku Tomaszewski na początku 1923 r. Ówczesna prasa polska pisała wtedy z zadowoleniem: „Chełmża. Apteka „Pod Orłem” w rękach polskich”.
[break]
Bolesław Wolski pochodził z Bydgoszczy, jednak aptekę prowadził wcześniej w Biskupcu na Powiślu. W okresie plebiscytu na tym terenie zaangażował się w działalność polityczną na rzecz Polski. Po zwycięstwie Niemców „jako jeden z główniejszych działaczy polskich na plebiscycie musiał natychmiast wyjechać otrzymawszy od miejscowych obywateli Niemców ultimatum, wobec którego władze miejscowe stwierdziły, że są bezsilne i bronić obywateli Polaków nie mogą”.
W okresie międzywojennym aptekarz Wolski nadal aktywnie udzielał się w rozmaitych stowarzyszeniach i przedsięwzięciach. Tyle, że w Chełmży. W 1925 r. dla przykładu należał do chełmżyńskiego komitetu Ligi Obrony Powietrznej, który w ramach ogólnopolskich obchodów zamierzał w celu zdobycia środków finansowych na rozwój polskiego lotnictwa zorganizować 13 września imprezę z następującym programem: 1) trwająca cały dzień kwesta publiczna na ulicach miasta, 2) od godz. 12 godzinny koncert w wykonaniu orkiestry wojskowej, 3) o 14 na placu przy rzeźni miejskiej miał wylądować lotnik wojskowy, zaś tej niewątpliwej atrakcji towarzyszyć również koncert tej samej orkiestry, także oglądanie maszyny z możliwością uczestnictwa w locie nad Chełmżą, 4) bogaty program dnia kończył kolejny koncert o godz. 19 w hotelu „Concordia”, po nim zaś w tymże oraz w drugim hotelu „Pod Orłem” miały się odbyć zabawy taneczne.

Pierwszy diecezjalny „Caritas”

W czerwcu 1931 r. Chełmża była gospodarzem zlotu Katolickiej Młodzieży Polskiej, w którym uczestniczyło pół tysiąca młodych ludzi. Oprócz trwających już od 5 rano zawodów sportowych na stadionie miejskim, uroczystej mszy św. oraz defilady ulicami miasta, w „Concordii” odbyła się uroczysta akademia, w której komitecie organizacyjnym zasiadał także Bolesław Wolski. Z kolei, gdy wiosną następnego, 1932 r. chełmżyński proboszcz, ks. prałat J. Szydzik tworzył w Chełmży pierwszą w całej diecezji placówkę „Caritas”, to Wolski wchodził najpierw w skład prezydium zebrania konstytucyjnego, następnie zaś w skład wybranego na tym zebraniu zarządu wydziału parafialnego. Należał także do komitetu honorowego obchodów 10-lecia istnienia w Chełmży Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Po wybuchu II wojny światowej Bolesław Wolski został zamordowany przez hitlerowców.
W okresie swej działalności obydwie apteki pełniły tygodniowe dyżury, a oprócz lekarstw można było w nich kupić także rozmaite specyfiki, w rodzaju „Ziół z gór Harcu dra Laudera” na „ból głowy i wyczerpanie oraz zaburzenia żołądkowe, dolegliwości wątroby, nerek, kamienie żółciowe, reumatyzm, artretyzm, cierpienia hemoroidalne, które są spowodowane przeważnie złą przemianą materii i zanieczyszczeniem krwi w organizmie ludzkim”. Małe pudełko tego specyfiku kosztowało 1,50 zł, podwójne zaś 2,50.

Nie wymagał odwszawienia

Drugi z aptekarzy chełmżyńskich, Franciszek Maliszewski, urodził się 17 IX 1881 r. w Lubawie. Jego ojciec, Onufry Maliszewski, był z zawodu szewcem i posiadał w Lubawie niewielki dom, w którym reperował ludziom buty. Matka Franciszka, Józefa, pochodziła z rodziny Klarowskich. Z 1911 r. pochodzi dokument poświadczający zdanie przez Franza Maliszewskiego egzaminu aptekarskiego i przyznający mu w związku z tym licencję aptekarza uprawniającą do prowadzenia apteki. Po wybuchu I wojny światowej F. Maliszewski służył w armii niemieckiej, najpierw w stopniu szeregowca od 1 I 1915 do 7 II 1917, a od 8 II 1917 r. w stopniu oficera. Latem 1918 r. zakwaterowany był w Warszawie, gdzie od 23 VI 1918 r. pełnił służbę w Centralnej Składnicy Sanitarnej. Z tego okresu pochodzi urzędowe pismo Niemieckiego Cesarskiego Gubernatorstwa w Warszawie, datowane na 20 VIII 1918 r. poświadczające, że „Maliszewski jest stale zakwaterowany w Warszawie. W przypadku przekraczania granicy, przy stosowaniu się do zaleceń ministra higieny z dnia 24 X 1917 r. nie wymaga on odwszawiania”...