3 marca to Światowy Dzień Słuchu. Przyczyny niedosłuchu bywają naprawdę banalne

Do jakiego odsetka Polaków trzeba mówić głośniej?
Jeśli mijamy na ulicy człowieka 70-letniego, niewielka jest szansa, że nie trzeba mówić do niego głośniej. Odsetek osób starszych, którzy mają niedosłuch utrudniający rozumienie mowy jest bardzo wysoki. A jeśli dodatkowo rozmawiamy z taką osoba na gwarnej i hałaśliwej ulicy, ten kontakt jeszcze się pogarsza, bo dźwięki z otoczenia wpływają znacząco na rozumienie mowy.

A co z młodszymi?
Mamy problem również z osobami w średnim wieku. Wśród osób w wieku produkcyjnym również odsetek osób z niedosłuchem jest niemały. Według Światowej Organizacji zdrowia, już u ludzi po czterdziestce pojawia się niedosłuch, który kiedyś był charakterystyczny dla osób pod 60 roku życia.

Uwielbiamy głośne koncerty, spędzamy wiele godzin w słuchawkach na głowie… Do jakiego stopnia jesteśmy sami winni problemowi ze słuchem?
Słuchanie muzyki w słuchawkach jest jak najbardziej wskazane, pod warunkiem, że słuchamy na poziomie komfortowym dla ucha. Nasz mózg jest bardzo praktyczny i szybko przyzwyczaja się do określonego poziomu głośności. Warto serwować mu muzykę na poziomie głośności, który nie uszkadza słuchu. Zbyt wysoki poziom głośności jest prostą drogą do problemów ze słuchem. Częstym problemem jest podgłaśnianie poziomu dźwięku, kiedy słuchanie utrudnia nam hałas miejski. W ten sposób w niezauważalnie przekraczamy niebezpiecznie granicę głośności. Na szczęście są już słuchawki, które aktywnie tłumią dźwięk otoczenia. Bardzo je polecam.

Długotrwałe korzystanie ze słuchawek może być szkodliwe?
Owszem, to jest częsty problem pracowników call-centers. Często zdarza się w ich przypadku niedosłuch jednostronny (bo słuchawka jest w jednym uchu) ale również grzybica albo stany zapalne, ponieważ w zamkniętej słuchawce gromadzi się wilgoć. Dlatego w takiej sytuacji dobrze jest wykorzystywać raz jedno, raz drugie ucho.

Na jakie symptomy powinniśmy zwrócić szczególną uwagę?
Tu mamy dwie zasadnicze sprawy. Innym zjawiskiem jest hałas intensywny, ale krótkotrwały, a inaczej przewlekłe narażenie na hałas. Jeśli chodzi o koncert, zaniepokoić powinien nas pisk (może być przemijający) oraz niedosłuch (najczęściej jednostronny). Gdy zdiagnozujemy u siebie takie objawy, należy jak najszybciej należy udać do laryngologa, bo dni, a nawet godziny mają znaczenie. Możliwe jest, że uda się ten niedosłuch cofnąć przy pomocy leków, ale nie zawsze to się udaje.

Czy wskutek COVID ma pan więcej pacjentów?
Bez wątpienia – w grupie schodzeń postcovidowych pojawia się również zjawisko utraty słuchu. Co ważne, uszkodzenie słuchu w przypadku COVID niekoniecznie związane jest z ciężkim przebiegiem choroby. Niedosłuch pojawia się czasem po kilku miesiącach od ustąpienia lekkich objawów. Bywa, że jest to niedosłuch zaawansowany i postępujący gwałtownie. Postępowanie w tym przypadku jest zależne od tego, który element ucha został uszkodzony.

Na jakim etapie życia warto zainteresować się słuchem, nawet kiedy nie mamy dotkliwych objawów.
Słuch jest zmysłem abstrakcyjnym i ma ogromny wpływ na rozwój myślenia abstrakcyjnego. Gdy go tracimy, nie jest to takie oczywiste, jak w przypadku utraty wzroku. Przy utracie wzroku szybko zauważamy ten problem. W przypadku słuchu wygląda to inaczej. Pierwszym etapem jest zwykle „słyszę, ale nie rozumiem” - odnosimy wrażenie, że w telewizji spikerzy bełkocą, na ulicach ludzie mówią niewyraźnie. Jeśli jest to nagminne, na pewno trzeba odwiedzić laryngologa. Osobna grupą są pracujący w hałasie: nauczyciele, pracownicy montażu i produkcji powinni regularnie badać słuch niezależnie od tego, czy dostrzegają niedosłuch. A często przychodzą do nas niestety za późno.

U osoby w zaawansowanym wieku możliwa jest jeszcze naprawa słuchu, czy jedynie wparcie elektroniką?
To zależy od niedosłuchu. W niektórych sytuacjach pozostaje tylko protezowanie, ale gdy u osoby starszej niedosłuch związany jest z chorobą – zdecydowanie możliwe jest leczenie. Niestety często stykam się z sytuacją, gdy pacjent godzi się przez lata ze swoim niedosłuchem. Gdy badam takich pacjentów, często stwierdzam, że problemem jest nie tylko naturalny proces starzenia się ucha, ale również z choroby, którą można było leczyć zabiegowo. Przyczyny naprawdę bywają banalne – ludzie latami chodzą z czopami woskowinowymi, które można usunąć podczas 1-2 wizyt.