Aborcja, eutanazja, związki partnerskie - poznaj poglądy kandydatów z naszego regionu

Naszym rozmówcom zadaliśmy pytania dotyczące sześciu wątków. Wybór był nieprzypadkowy – chodziło o kwestie, przed którymi nie uciekniemy. Potwierdzają to zarówno elementy programu partii, które biorą udział w wyborach, jak i doświadczenia innych krajów Unii Europejskiej. Do sześciu pytań o charakterze fundamentalnym dołączyliśmy jeden wątek lokalny (patronat Jana Pawła II nad województwem), aby zorientować się do jakiego stopnia kwestie szeroko rozumianej obyczajowości mogą mieć przełożenie na rzeczywistość lokalną.

Postulat odseparowania (choć różnie rozumianego) Kościoła od państwa pojawia się w założeniach programowych wszystkich formacji opozycyjnych za wyjątkiem Konfederacji. Reprezentujący Nową Lewicę Krzysztof Gawkowski nie pozostawia w tym względzie żadnych wątpliwości: „Czas uporządkować relacje państwo-kościół. Księża powinni płacić podatki jak każda inna grupa zawodowa, a religia powinna odbywać się w salkach katechetycznych”. Przeciwnikiem konkordatu jest również Łukasz Pająk, jedynka na toruńskiej liście Bezpartyjnych Samorządowców: „Każdy kościół/związek wyznaniowy powinien być traktowany na równi, powinna to regulować ustawa”.

Przeciwko zniesieniu konkordatu opowiada się Norbert Pietrykowski, choć z jednym zastrzeżeniem: „Nie jestem za wypowiedzeniem konkordatu, ale za przyjaznym rozdziałem kościoła od państwa już tak”.

Utrzymać konkordat chcieliby Arkadiusz Myrcha z Koalicji Obywatelskiej, Marcin Sypniewski i Przemysław Wipler z Konfederacji oraz – jak można było się spodziewać – Zbigniew Girzyński i Paweł Szrot (KW PiS): „Tradycją jest, że relacje Państwo-Kościół reguluje umowa określana konkordatem, a obowiązująca jest aktem prawnym szanującym autonomię i rozdział obu stron” - twierdzi jedynka PiS z Bydgoszczy – mówi Paweł Szrot.

Zaskakująca zgodność kandydatów panuje w kwestii utrzymania patronatu Jana Pawła II nad województwem kujawsko-pomorskim. Uchwałę taka przyjął sejmik w 2017 roku, a podobne - także 15 miast i 29 gmin województwa. W ubiegłym roku pojawiły się apele polityków Lewicy o zniesienia patronatu. Wszyscy z kandydatów, których przepytaliśmy w naszej ankiecie (łącznie z Krzysztofem Gawkowskim!) byli za utrzymaniem patronatu. „Postać Jana Pawła II bezdyskusyjnie wniosła wiele dobrego. Nie powinniśmy osądzać zmarłego, który nie może się bronić, na podstawie wątpliwych dowodów” - argumentował Łukasz Pająk.

Przemysław Wipler z toruńskiej listy Konfederacji zwraca uwagę na polityczny i humanitarny aspekt działalności polskiego papieża: „Miał wielki wpływ na historię Europy i świata. Skutecznie walczył o prawa człowieka na całym świecie, miał kluczowy wpływ na upadek totalitarnego komunizmu”.

W kwestii aborcji kandydat Bezpartyjnych Samorządowców reprezentuje pogląd liberalny, opowiadając się za zmiana przepisów. Jak można się spodziewać, gorącym zwolennikiem zmiany obecnych przepisów jest Krzysztof Gawkowski: „W Polsce ponad 60 proc. społeczeństwa popiera liberalizacje prawa aborcyjnego i czas najwyższy aby przepisy zostały dopasowane do woli większości obywateli” - twierdzi poseł Lewicy. Gawkowski chciałby, aby legalne przerywanie ciąży było dostępne do 12 tygodnia: „Chcemy wprowadzić także depenalizację aborcji tzn znieść kary dla lekarzy i osób pomagających w aborcji za zgodą osoby w ciąży”.

Za zmianą przepisów aborcyjnych głosowałby również Arkadiusz Myrcha z Koalicji Obywatelskiej: „Aborcja powinna być dopuszczana bezwarunkowo do 12 tygodnia ciąży, po konsultacji z lekarzem”. Poseł widzi też możliwość dopuszczenia aborcji na późniejszych etapach ciąży, ale jedynie w trzech okolicznościach: gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu oraz gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

Norbert Pietrykowski (KW TD) opowiada się za powrotem do tzw. kompromisu aborcyjnego: „Uważam, że powinniśmy wrócić do przepisów, które obowiązywały zanim pani Julia Przyłębska postanowiła zmienić życie wielu Polek w piekło. Docelowo proponujemy referendum w tej sprawie”. Marcin Sypniewski (KW KWiN) uważa, że spór jest obecnie bezprzedmiotowy, ponieważ liberalizację prawa aborcyjnego i tak wyklucza Konstytucja, a „póki co nie ma większości, która mogłaby ją zmienić”. Podobnego zdania jest Przemysław Wipler (KWiN): „Ktokolwiek obiecuje cokolwiek w tym zakresie Polakom cynicznie oszukuje ich”.

Paweł Szrot (KW PiS) podkreśla, że „dzieci nienarodzone mają prawo do życia. Trzeba chronić życie i zdrowie matki, w tych tragicznych sytuacjach, kiedy jest ono zagrożone w czasie ciąży. To powinno być jedyne dopuszczalne kryterium”. Zbigniew Girzyński przypomina, że obecne prawo dopuszcza przerwanie ciąży, „gdy jest ona wynikiem przestępstwa takiego, jak gwałt czy kazirodztwo”.

A co ze sprawą legalizacji eutanazji?
Za głosowałby Krzysztof Gawkowski (KW NL) oraz Łukasz Pająk (BS): „Osoba cierpiąca, śmiertelnie chora i/lub umierająca powinna mieć prawo do świadomego zakończenia swojego życia. Każdy człowiek ma wolną wolę, nikt nie ma prawa narzucać innym swoich przekonań religijnych”.

Norbert Pietrykowski (TD) uważa, że choć na razie sprawa nie powinna być dyskutowana, to w przyszłości będziemy musieli zmierzyć się z tym tematem: „Wymaga to jednak bardzo pogłębionej dyskusji. Jestem absolwentem Akademii Medycznej, ale studiowałem też filozofię, więc patrzę na to wieloaspektowo”.

Przeciwnikiem eutanazji jest Arkadiusz Myrcha (KW KO), który podkreśla, że nie prowadzi w tej kwestii żadnych rozmów.
Paweł Szrot (KW PiS) jest kategorycznie przeciwny jakiemukolwiek uchylaniu drzwi do eutanazji: „Prawo do życia podlega ochronie w każdej sytuacji”. Podobny pogląd reprezentuje Zbigniew Girzyński (KW PiS): „Liczne przykłady państw zachodnich, które zalegalizowały samobójstwa wskazują, że jest to jednocześnie ogromne pole do nadużyć, gdzie państwo albo bezduszne rodziny pozbywają się starszych osób, aby nie łożyć na ich utrzymanie środków, czy to z budżetu państwa czy z obowiązku opiekowania się nimi przez młodsze pokolenia”.

Nie ma zgody wśród kandydatów w kwestii dopuszczenia małżeństw osób tej samej płci. Tu znowu zgadzają się Krzysztof Gawkowski (KW NL) i Łukasz Pająk (BS). „ Zgodnie z Art. 32 Konstytucji wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Zatem każdy obywatel powinien mieć równy dostęp do związków cywilnych (świeckich)” - argumentuje Łukasz Pająk. Podobnego zdania jest Arkadiusz Myrcha (KW KO): „Każdy ma prawo do szczęści i do miłości jaką sam wybiera”. Podobnego zdania jest Norbert Pietrykowski (KW TD): „Jeżeli osoby będące w związku tego chcą, czemu nie. Nie jest to dla mnie problemem”.

Co ciekawe, również na Konstytucję, ale jako element uniemożliwiający wprowadzenie takich regulacji wskazuje Przemysław Wipler (KW KWiN): „ Zgodnie z Konstytucją RP małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, znajduje się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej”. Zdaniem Wiplera należy jednak „doprowadzić do zmian dzięki którym osoby żyjące w związkach nieformalnych niezależnie od płci partnerów będą mogły przyjmować spadki bez podatków, uzyskiwać informacje ostanie zdrowia, po prostu łatwiej żyć”.

W opinii Pawła Szrota oraz Zbigniewa Girzyńskiego (KW PiS), państwo nie powinno ingerować w życie osobiste obywateli, ale musi promować tradycyjną rodzinę. „Małżeństwo to związek mężczyzny i kobiety, co jest regulowane przepisami konstytucji RP w artykule 18” - zauważa Zbigniew Girzyński.

Czy w polskim systemie prawnym powinny pojawić się więcej niż dwie płcie? „To wymysły osób, które zamiast zająć się rozwiązywaniem realnych problemów ludzi wymyślają sztuczne kłopoty, którymi sieją tylko zamęt, bo dotychczasowe ich pomysły na rewolucje z czasów Marksa i Engelsa się nie sprawdziły” - ucina Zbigniew Girzyński (KW PiS).

Przemysław Wipler nie ma wątpliwości: „Płcie są dwie. Sprzeciwiam się różnicowaniu między płciowością biologiczną wynikającą z chromosomów i pierwszorzędnych cech płciowych a statusem prawnym”. Podobnie argumentuje Paweł Szrot (KW PiS), który zastrzega jednak, że „w rzadkich i trudnych sytuacjach biologicznych prawo dopuszcza do zmiany tego statusu”. Arkadiusz Myrcha (KW KO) podkreśla, że „powinna być możliwość uzyskania dokumentów tożsamości i dokumentów stanu cywilnego w przypadku zmiany płci”. Jedynie Krzysztof Gawkowski (KW NL) nie ma wątpliwości, że prawo powinno uwzględniać więcej niż dwie płcie.

W kwestii zasady parytetu kobiet nie było niespodzianek. Gorącym zwolennikiem tego rozwiązania jest Krzysztof Gawkowski, według którego „równouprawnienie kobiet i mężczyzn powinno być celem każdego nowoczesnego państwa”. „Zdecydowanie” parytety popiera Norbert Pietrykowski (KW TD), głosowałby za nimi również Łukasz Pająk (KW BS). Podobnie Arkadiusz Myrcha (KW KO), według którego parytety są jednym z elementów promowania aktywności zawodowej kobiet.

Paweł Szrot (KW PiS) zastrzega, że „im więcej kobiet w życiu gospodarczym, politycznym, kulturalnym tym lepiej, ale państwo powinno stosować instrumenty wspierające łączenie ich aktywności zawodowej z życiem rodzinnym”.

Zdaniem Przemysława Wiplera (KW KWiN): „Państwo powinno być neutralne płciowo. Żadnych przywilejów, żadnej dyskryminacji dla jakiejkolwiek płci, pełna równość”. Jego partyjny kolega, Marcin Sypniewski przekonuje, że wszelkie parytety działają na niekorzyść tych, którym mają pomagać: „Wiedza, umiejętności, kwalifikacje - to powinno pomagać”.

Z pytaniem zwróciliśmy się do „jedynek” list wyborczych w obu okręgach wyborczych województwa kujawsko-pomorskiego (zarejestrowanych we wszystkich okręgach). Nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi od reprezentantów komitetów Polska Jest Jedna, Ruchu Dobrobyt i Pokóji Polska Liberalna Strajk Przedsiębiorców. Odpowiedzi, ani żadnych wyjaśnień nie przesłali nam również reprezentujący Trzecią Drogę Zbigniew Sosnowski, reprezentantka Lewicy Joanna Scheuring-Wielgus, a także kandydat PiS Krzysztof Szczerski. W takiej sytuacji postanowiliśmy udzielić głosu kandydatom z kolejnych miejsc na liście. Nie skorzystali z tej możliwości Piotr Kowal z Nowej Lewicy, Marcin Skonieczka z Trzeciej Drogi oraz Iwona Kozłowska z Koalicji Obywatelskiej, odpowiedź otrzymaliśmy natomiast od Zbigniewa Girzyńskiego z KW PiS. Paweł Olszewski, jedynka na bydgoskiej liście, po kilku ponagleniach, które skierowaliśmy biura bydgoskiej PO, odpowiedział, że ”sposób sformułowania części pytań” jest tendencyjny i „podobny do ‘debaty’ w TVP, czyli nie do zaakceptowania”. Na prośbę o sprecyzowanie na czym konkretnie polegają jego zastrzeżenia, Paweł Olszewski nie odpowiedział.