Chopin pod rokokową fasadą

<!** Image 3 align=right alt="Image 214187" sub="Brama Mostowa - najpiękniejsza z zachowanych bram Torunia
[Fot.: Henryk Miłoszewski]">Przyglądamy się bliżej ulicy, która w średniowieczu, podobnie jak dziś, obejmowała odcinek łączący Bramę Mostową (dawniej zwana Przewoźną) z ul. Szeroką (dawniej Grossengasse).

Jej pierwsza nazwa, pochodzi z końca XIV wieku, wtedy nazywano ją Vergasse. Obecną - uzyskała dopiero w drugiej połowie XVI w., pół wieku po powstaniu stałego mostu przez Wisłę w 1500 r., jednego z najdłuższych w Europie. Drewniany most na Wiśle, niszczony co kilkadziesiąt lat przez krę lodową, funkcjonował do 1887 r., kiedy uległ spaleniu. 

Największy magazyn

W XV wieku przy ulicy znajdowało się kilkadziesiąt parcel i oczywiście budynek słynnej mennicy. Parcele należały do bogatych kupców, którzy bogacili się na handlu zbożem, czego przykładem były powstałe na ich tyłach spichlerze. Po oddaniu stałej przeprawy na Wiśle, ulica stała się największym zapleczem magazynowym miasta. Do końca XVIII w. większość znajdujących się przy ulicy Mostowej parcel należała do kupców. Po I rozbiorze Polski miasto zostało odcięte od swoich posiadłości ziemskich, a po II rozbiorze Polski znalazło się w państwie pruskim, tuż przy granicy z Rosją. Od tego czasu znaczącej przemianie uległa struktura właścicieli i mieszkańców ulicy.<!** reklama>

Brama do miasta

U wylotu ulicy w kierunku Wisły wznosi się najpiękniejsza z zachowanych bram Torunia - Brama Mostowa, wcześniej zwana Przewoźną lub Promową. Budynek w miejscu poprzedniego, zbudował w 1432 r. mistrz Hans Gotland, zwieńczony jest krenelażem. W XIX w. w ramach rozbudowy Twierdzy Toruń, budynek uległ przebudowie. Od kilku lat w bramie oraz w sąsiadującej z nią dawnym odwachem miejskim, znajdują się biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.

Monumentalny spichlerz

Pod nr 1 - znajduje się renesansowo-barokowy Spichlerz Szwedzki. Budynek wzniesiony został w 1719 r. kupca toruńskiego Jana Noggena, później wykorzystany na koszary wojskowe. Po przebudowie w 1823 r. przeznaczony na wojskowy magazyn prowiantowy. Z tego okresu pochodzi ganek łączący spichrz z Basztą Żuraw, usytuowaną w ciągu murów obronnych. Wtedy też w baszcie zainstalowano urządzenie dźwigowe z dużym kołem napędowym i belką do zwijania lub rozwijania liny. Monumentalny, dwuskrzydłowy spichlerz, uchodzący za jeden z największych w kraju zyskał nową funkcję hotelowo-gastronomiczną.

Toruńska mennica

Pod nr 2 - znajduje się, kolejny zachowany spichlerz barokowy, wzniesiony na początku XVIII w. Budynek był kilkakrotnie przebudowany, m. in. w 1871 i 1888 r. Część miejsca, na którym obecnie stoi kamienica nr 11 w latach 1237-1535 zajmowała najstarsza toruńska mennica. Jej działalność można podzielić na dwa okresy: krzyżacki (1237 r.-1454 r.) oraz polski (lata 1454-1535). W okresie jej działalności były tu bite brakteaty i szelągi krzyżackie, a następnie denary, półskojce, grosze, trojaki, kwartniki, szóstaki, talary oraz dukaty. W latach 1454-1457 na mocy króla Kazimierza Jagiellończyka stanowiła mennicę stanów pruskich. Kolejny przywilej króla z 25 sierpnia 1457 r. dotyczył nadania Toruniowi prawa bicia własnej monety.

Chopin u Skarbków

Pod nr 14 - znajduje się Pałac Fengerów, który powstał w 1742 r. jako rezydencja burmistrza dla Jakuba Fengera. Pierwotnie pałac posiadał bogatą rokokową fasadę frontową ozdobioną pilastrami, płycinami i ornamentyką. Budynek w 1833 r. został dość znacznie przebudowany, a jego fasadę przekształcono na klasycystyczną. Z ciekawostek historycznych wiemy, że w 1792 r. w dawnym pałacu urodził się hrabia Fryderyk Skarbek, ekonomista, historyk i literat, wnuk Jakuba Fengera. W 1825 r. podczas pobytu wakacyjnego w Szafarni, młody Fryderyk Chopin odbył wycieczkę do Torunia, zatrzymując się u Skarbków, związanych blisko z rodziną Chopinów. Oba fakty historyczne zostały upamiętnione stosownymi tablicami.

Szymborska z rodzicami

W budynku pod nr 18 - prawdopodobnie w latach 1924-1926 mieszkała wraz z rodzicami Anną Marią i Wincentym, przyszła laureatka literackiej nagrody Nobla oraz literackiej nagrody im. Lindego - Wisława Szymborska.

Takich ciekawostek przy ul. Mostowej można namnożyć wiele, np. kamienica pod nr 30, która szczyci się renesansowym portalem z 1648 r. wykonanym w piaskowcu czy nie napawający nas swoim widokiem pod nr 6 zespół trzech późnogotyckich kamienic - spichlerzy (dotkniętych pożarem w 2007 r.), albo usytuowana pod nr 34 kamienica, dawniej gotycka, przebudowana w 1873 r. - miejsce urodzenia Adama Freytaga (1608 – 1650), autora podręcznika o fortyfikacji szkoły staroholenderskiej.

Za co lubię Toruń?

Aleksander Anikowski, szef Centrum Promocji i Informacji UMK

- Za Plac Rapackiego, gdzie pod pomnikiem Piłsudskiego spotkałem po raz pierwszy moją żonę. Za uniwersytet, lepszy niż w Trójmieście, na którym poznałem wielu wspaniałych ludzi i dowiedziałem się mnóstwa interesujących rzeczy. Dzięki niemu tu trafiłem. Za widok panoramy z mostu: o poranku, o zachodzie słońca i w nocy. Za odkrycie, że naleśnik może mieć różne, często fantazyjne smaki. Za fontannę Cosmopolis, która gra muzykę filmową. Za magię, klimat, spokój, którego nie ma nigdzie indziej.