Jezioro Rządz to dziś już tylko bajorko

Nasz cotygodniowy cykl na temat rzek i jezior okolic Grudziądza dziś poświęcimy jezioru Rządz, które jest w fazie zanikania.

To starorzeczne jezioro powstało na skutek zmiany koryta Wisły. Niegdyś było o wiele rozleglejsze niż obecnie, a od Wisły oddzielał je tylko wąski przesmyk. Potem, w wyniku obwałowania Wisły, odcięto jego część północną. Dawne kroniki opisują jezioro Rządz jako długie i wąskie. Rzeczka Rudniczanka łączy je z jeziorem Rudnickim Wielkim, a przed wiekami także z nieistniejącym już dziś jeziorem Piaseczno.

<!** reklama>Na karty historii trafiło jezioro Rządz pod nazwą Rense, a to za sprawą bitwy, jaka w 1243 roku rozegrała się u jego brzegów. Trwało pierwsze powstanie plemion pruskich przeciw Zakonowi Krzyżackiemu. Wojska pruskie po udanym wypadzie na południowe tereny Ziemi Chełmińskiej wracały szlakiem wzdłuż Wisły.

Powiadomieni o tym Krzyżacy postanowili przygotować zasadzkę właśnie przy przesmyku oddzielającym jezioro Rządz od łachy Wiślanej.

Prusowie jednak nie dali się zaskoczyć, a bitwa zakończyła się całkowitą klęską Krzyżaków.

Jak podaje „Rocznik franciszkański” po stronie Zakonu zginęło 1 200 ludzi. Z 400 rycerzy ocalało tylko 10, polegli także dwaj dostojnicy krzyżaccy: Dietrich von Bernheim i Berlewin von Freiberg. W świetle badań ostatnich lat po stronie Prusów brał udział w tej bitwie książe gdański Świętopełk.

W czasach późniejszych jezioro i założony przy nim folwark stanowiły własność komturii grudziądzkiej. Od 1466 roku użytkownikiem Rządza jest starostwo grudziądzkie.

W 1954 roku jezioro włączono w granice miasta. Jest jeziorem zanikającym choć jeszcze przed kilkunastu laty sięgało 32,5 hektarów.