Klienci skarżą się na jeden z największych banków w Polsce. Rzecznik Finansowy reaguje i wskazuje możliwe nieprawidłowości

Jak poinformowano w komunikacie, analiza zastrzeżeń klientów oraz działań obu banków wskazuje, że praktyki tych banków w zakresie realizacji tzw. ustawy o wakacjach kredytowych „mogą nosić przesłanki praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów". W szczególności wskazano przypadki „w których w sytuacji skorzystania przez kredytobiorcę z tzw. wakacji kredytowych, banki naliczają kolejną ratę będącą w całości ratą odsetkową. W efekcie, korzystanie z tzw. „wakacji kredytowych” przez konsumentów-kredytobiorców nie jest dla nich w pełni korzystne, czym nie realizowane jest w istocie ratio legis ustawy".

– Mechanizm naliczania raty będącej ratą w pełni odsetkową po skorzystaniu przez kredytobiorcę z tzw. „wakacji kredytowych” przez banki nie jest klarowny. W odpowiedziach kierowanych do Rzecznika Finansowego (RF) w ramach rozpatrywania wniosków klientów podmioty te udzieliły wymijających odpowiedzi na pytania o szczegółowe wyjaśnienie tego aspektu – podano.

RF zwraca uwagę, że z wyjaśnień można wywnioskować, że w ocenie tych podmiotów pierwsza rata, przypadająca do zapłaty po skorzystaniu przez kredytobiorcę z tzw. „wakacji kredytowych”, może być pobierana wyłącznie jako odsetkowa, zaś pozostałe raty już jako kapitałowo-odsetkowe. – Z wniosków klientów kierowanych do banków wynika, że w niektórych przypadkach płacili oni raty wyłącznie odsetkowe przez kilka miesięcy (często przez 2-3 miesiące) – wyjaśniono i dodano, że „problem dotyczy przynajmniej kilku wniosków rozpatrywanych przez Rzecznika Finansowego".

– Przedstawione powyżej działanie Banku jest nieprawidłowe, gdyż zgodnie z art. 73 ust. 11 ustawy o wakacjach kredytowych okres kredytowania przedłuża się o okres korzystania z wakacji kredytowych – wskazano.

Sytuacja ta jest bardzo niekorzystna dla klientów Banku, gdyż:

• nie skorzystali oni z wakacji kredytowych przez okres zagwarantowany przez ustawę,
• za miesiąc korzystania z wakacji kredytowych zostały im naliczone i doliczone do kolejnej raty kredytu odsetki od kredytu – co jest niezgodne z art. 73 ust. 12 ustawy o wakacjach kredytowych,
• pomimo naliczenia i doliczenia odsetek do kolejnej raty kredytu za okres korzystania z wakacji kredytowych, Bank dodatkowo przedłuża okres kredytowania o cały miesiąc. Zgodnie z założeniami ustawy o wakacjach kredytowych, w miesiącu korzystania z wakacji kredytowych (tj. od pierwszego do ostatniego dnia danego miesiąca kalendarzowego) Bank nie może naliczać odsetek ani pobierać opłat (poza składką ubezpieczeniową). Fakt korzystania przez Kredytobiorcę z wakacji kredytowych ma jedynie powodować przedłużenie okresu kredytowania o okres korzystania z wakacji kredytowych.

Rzecznik Finansowy zidentyfikował także nieprawidłowość w działaniach Banku Pekao S.A. na tle rozpatrywania reklamacji, która może wymagać interwencji Prezesa UOKiK pod kątem zbadania potencjalnego stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

– Dotyczy ona sygnalizowanych zastrzeżeń klientów w zakresie braku rozpatrywania w terminie ustawowym reklamacji dotyczących realizacji umów o kredyty hipoteczne – wyjaśniono.

RF wskazuje, że Bank Pekao S.A. działający jako dostawca usług płatniczych w większości przypadków sporów na tle nieautoryzowanych transakcji płatniczych argumentuje, że obowiązek wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych (tj. niezwłoczny zwrot płatnikowi kwoty nieautoryzowanej transakcji) nie ma zastosowania, gdyż nie doszło w ogóle do wystąpienia nieautoryzowanej transakcji płatniczej – pomimo otrzymania takiej informacji od klienta.

W opinii Rzecznika Finansowego, podobnie jak i Prezesa UOKiK, jest to stanowisko nieuprawnione i nieprawidłowe. Należy bowiem przyjąć, iż jedynymi przesłankami, które mogłyby stanowić podstawę dla dostawcy (banku) do odmowy dokonania zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej w tzw. terminie D+1, są:

• upływ 13 miesięcy od dnia obciążenia rachunku płatnika (termin zawity) zgodnie z treścią art. 44 ust. 2 UUP albo
• uzasadnione i należycie udokumentowane podejrzenie oszustwa po stronie płatnika i poinformowanie o tym w formie pisemnej organów powołanych do ścigania przestępstw.

– Na gruncie art. 46 ust. 1 UUP istnieje więc co do zasady obowiązek zwrotu płatnikowi kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej w przypadku powiadomienia o stwierdzonej nieautoryzowanej transakcji płatniczej przez tego płatnika. Bank Pekao S.A. w zdecydowanej większości sporów na tym tle tego nie czyni. W rezultacie może zachodzić prawdopodobieństwo, że stosuje on praktykę naruszającą zbiorowe interesy płatników-konsumentów – czytamy w komunikacie.

Negatywnie oceniono także praktykę stosowaną przez bank, związaną z faktem braku możliwości rezygnacji lub niewyrażenia zgody na zawieranie umów kredytów/pożyczek (tzw. kredytów na klik) przez klienta-konsumenta w razie chęci zawarcia umowy o prowadzenie rachunku płatniczego oraz wykonywanie transakcji płatniczych – czyli najpopularniejszych usług bankowych używanych przez klientów detalicznych.

– W rezultacie, jeśli klient chce korzystać z rachunku płatniczego oferowanego przez Bank Pekao S.A. oraz wykonywać za jego pośrednictwem transakcje płatnicze, otrzymuje on wzór umowy w którym już zawarto postanowienia dot. możliwości zawierania umów kredytów/pożyczek on-line, z wykorzystaniem indywidualnych danych uwierzytelniających (zasadniczo służących do składania zleceń płatniczych w bankowości elektronicznej czy aplikacji mobilnej). Klient nie ma możliwości zablokowania opcji zawierania umów kredytów i pożyczek na swoim koncie. Alternatywą jest jedynie niezawieranie umowy o prowadzenie rachunku płatniczego w ogóle – wyjaśniono.

Rzecznik Finansowy zapowiada dalsze działania wobec wskazanych banków, mające na celu ochronę interesów klientów, które to działania przewidziane są w ustawie o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej.