Prof. Wojciech Chudziak: Każdy nasz zespół na koncie ma wiele znaczących odkryć [ROZMOWA]

Zapytałam znajomych o ich skojarzenia z toruńską archeologią i powstał mały ranking spektakularnych odkryć: skarb z XVII wieku znaleziony w Skrwilnie, osada w Kałdusie oraz pochodzące z tego samego okresu mosty na jeziorze w Ostrowie Lednickim. Ma Pan własną listę sukcesów archeologii na UMK?

Z fotela dyrektora Instytutu niezręcznie jest mi dokonywać tego rodzaju wyróżnień. Z satysfakcją mogę powiedzieć, że każdy nasz zespół, a mamy ich kilkanaście w Instytucie, ma na swoim koncie wiele znaczących odkryć. Jubileusz to idealny moment, żeby się nimi pochwalić. Nie chciałbym jednak robić tego za moich kolegów.

Zobacz galerię: Skarb ze Skrwilna [ZDJĘCIA]

Kałdus to akurat Pańskie „dziecko”, wyjątkowe w skali kraju.

Pod Górą Świętego Wawrzyńca, leżąca dziś we wsi Kałdus natrafiliśmy na pierwszą historyczną stolicę regionu: Chełmno przedlokacyjne, piastowskie. Odkryliśmy w tym miejscu pierwszy murowany kościół, najstarszy jak dotąd znany na całym Pomorzu Nadwiślańskim. Natrafiliśmy na ogromne cmentarzysko i co najmniej sześć skarbów cennych monet i biżuterii z XI wieku.

Zobacz także:Inauguracja roku akademickiego 2016/2017 na UMK [ZDJĘCIA + WIDEO]

Z kolei na wspomnianym Jeziorze Lednickim badania prowadzimy od lat 80. Są ukierunkowane na rozpoznanie dwóch mostów - gnieźnieńskiego i poznańskiego z lat 60. X wieku. Są to znaleziska bardzo ważne dla wiedzy o początkach państwa piastowskiego. Fantastycznych odkryć jest znacznie więcej: jaskinia Biśnik ze śladami osadnictwa paleolitycznego, osiedle obronne ludności kultury łużyckiej w Grodnie, zamki krzyżackie i wiele innych.

Zaczynaliście bardzo skromnie, od jednego Zakładu Prehistorii w niewielkim pomieszczeniu. Sporo się zmieniło od tego czasu?

Czy wie Pani, gdzie mieścił się ten skromny pokój? Na przeciw tak zwanego okrąglaka, w budynku Collegium Maius. Obecnie Instytut Archeologii to kilkanaście zakładów i pracowni mieszczących się w trzech, nowocześnie wyposażonych budynkach. Nasza wieloprofilowość - obejmująca badania kultur prehistorycznych, antycznych, średniowiecznych to nasza siła. Dzięki wysiłkowi wielu ludzi i pomocy osób nam życzliwych przez te ostatnie dekady doczekaliśmy się ośrodka liczącego się nie tylko w kraju. Ośrodka, który prowadzi ważne dla archeologii badania, wykształcił on już ponad tysiąc archeologów. Mam jednak nadzieję, że wiele dobrego jeszcze przed nami. Zarówno jeśli chodzi o rozwój naukowy naszej jednostki jak i dydaktykę

Decydujący wpływ na rozbudowę Instytutu miały podobno badania autostradowe. Były dla ośrodka lokomotywą?

Dotyczyły rozpoznania powierzchni autostrady A1 w naszym województwie i wyprzedzały inwestycję o kilka lat. Odkryliśmy kilkadziesiąt miejsc wykorzystywanych w przeszłości przez człowieka - pozostałości licznych osad i cmentarzy, ale również średniowiecznego młyna i obozowiska paleolitycznego łowców reniferów wędrujących przez nasz region kilkanaście tysięcy lat temu. Badania przyniosły ogromny zastrzyk finansowy. Przede wszystkim pozwoliły stworzyć pełen kompleks budynków - z pracowniami, magazynem zabytków. Dziś, na tle innych ośrodków, także europejskich, nasz Instytut prezentuje się bardzo dobrze.

Świętujecie potrójny jubileusz, dwie pierwsze daty wiążą się z uniwersytetem, trzecia dotyczy momentu sprzed 80 lat, co ważnego wówczas się wydarzyło?

W Toruniu prężnie działał Instytut Bałtycki, w ramach którego istniała pracownia archeologiczna, zajmująca się badaniami wykopaliskowymi, porządkowaniem zbiorów, działalnością popularyzatorską. Był to bardzo ważny na tamte czasy ośrodek naukowy. Z Instytutem związany był protoplasta toruńskiej archeologii akademickiej, profesor Roman Jakimowicz. Działał w Komisji Archeologicznej będącej organem doradczym Instytutu. W 1935 roku opublikował on program działalności tej Komisji pod kątem badań nie tylko Pomorza, ale i całej strefy nadbałtyckiej. Wtedy powstały podwaliny dla archeologii akademickiej, która urzeczywistniła się w 1946 roku.

Czego można Państwu życzyć w roku jubileuszu?

Kryzys demograficzny nas nie ominął, więc jak największej liczby studentów. O badania naszych naukowców jestem spokojny, choć oczywiście przydałyby się większe środki na kolejne ekspedycje.

Archeologia na UMK obchodzi w tym roku trzy jubileusze: 80 lat od publikacji programu badań naukowych w zakresie archeologii pradziejowej i średniowiecznej, 70 lat Zakładu Prehistorii i 40 lat Instytutu Archeologii i Etnografii. Z tej okazji 7 i 8 października odbędzie się okolicznościowa konferencja. "Nowości" objęły patronat na tą imprezą. Szczegółowy program TUTAJ