Spożycie napojów energetycznych rośnie. Od 1 stycznia 2024 będą ograniczenia

Napoje energetyczne zostały dopuszczone do obrotu w Polsce w 1995 r. Ostatnie badania wskazują, że napoje te spożywa ponad 60 procent nastolatków, około 10 procent codziennie.
Prof. Regina Wierzejska z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB przypomina, że jednym z warunków wprowadzenia napojów energetycznych na rynek polski było zamieszczenie na opakowaniach ostrzeżenia: „produkt przeznaczony dla osób dorosłych”.

- Obecnie, zgodnie z prawem Unii Europejskiej, producenci podają mniej stanowczy komunikat: „nie zaleca się stosowania u dzieci” – informuje prof. Wierzejska. - Ostatnie badania wskazują, że napoje te spożywa ponad 60 procent nastolatków, w tym około 10 procent codziennie. Wzrostowi spożycia sprzyja masowa reklama, a producenci sponsorują nawet wydarzenia sportowe dla dzieci, na których rozdają darmowe próbki

.

Tymczasem napoje energetyzujące mają niekorzystny wpływ na zdrowie. Wiąże się to z zawartą w nich kofeiną i dużą ilością cukrów.
- Nie ma wystarczających danych, aby określić bezpieczny poziom spożycia kofeiny przez dzieci. Proponuje się do 3 mg na kilogram masy ciała dziennie – podaje profesor.
Dla 10-letniego dziecka oznacza to około 100 mg kofeiny. Przeciętna puszka napoju energetycznego (250 ml) zawiera 80 mg kofeiny.

- Ale coraz częściej puszki mają wielkość 500 ml, a więc zawierają 160 mg kofeiny – podkreśla ekspertka. - W całkowitym spożyciu kofeiny należy brać pod uwagę również inne źródła w diecie, którymi dla dzieci i młodzieży jest głównie herbata, a także napoje typu cola i czekolada.

NIZP uczula na to, że dzieci, które dotychczas prawie nie spożywały kofeiny, szybkie wypicie jednej puszki napoju jest bardziej ryzykowne, ze względu na brak adaptacji organizmu. - Przypuszcza się też, że w przypadku napojów energetyzujących może dochodzić do synergicznego działania kofeiny z innymi składnikami napojów (tauryną, ekstraktami ziół), co tłumaczyłoby rosnącą ilość zgłoszeń młodych osób po spożyciu napojów energetyzujących do Centrów Kontroli Zatruć, pomimo braku na przestrzeni lat znacznego wzrostu spożycia kofeiny – uzupełniają eksperci.

Dane wskazują, że po spożyciu napojów energetyzujących 20-30 procent młodych ludzi odczuwa kołatanie serca, ból głowy, poczucie silnego rozbicia, ale literatura naukowa opisuje także znacznie groźniejsze skutki.

- W USA, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii notowano przypadki zawału serca, a nawet zgonów, spowodowanych prawdopodobnie dużym spożyciem tych napojów przez kilka dni – informuje prof. Wierzejska. - W Polsce miało miejsce śmiertelne zatrucie młodej kobiety, z powodu spożycia napoju otrzymywanego sposobem domowym z użyciem czystej kofeiny (stężenie kofeiny we krwi wynosiło 613 µg/ml, co 6-krotnie przekraczało stężenie uważane za śmiertelne).

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej przekazuje, że w ostatnio opublikowanym badaniu niemieckim, w którym na zmianę podawano dzieciom napój energetyzujący (z dopuszczalną dla dzieci dawką kofeiny) lub placebo wykazano, że picie napojów u zdrowych dzieci powodowało nadkomorowe zaburzenia rytmu serca i zdaniem autorów ustalona przez EFSA dawka kofeiny dla dzieci powinna być ponownie oceniona.

- W świetle stanowiska ekspertów z Wielkiej Brytanii, dzieci pijące napoje energetyzujące kilka razy w tygodniu mają gorsze samopoczucie i problemy z nauką. Dzieci pijące takie napoje szybciej sięgają po alkohol i papierosy – informuje NCEŻ.

Dlatego wiele towarzystw naukowych na świecie proponuje zakaz sprzedaży napojów energetyzujących małoletnim. Ustanowiono go w Meksyku, na Litwie i Łotwie, a w zaawansowanej fazie legislacyjnej jest projekt regulacji w Wielkiej Brytanii. W USA napoje energetyzujące z recepturowym dodatkiem alkoholu mogą kupić osoby mające co najmniej 21 lat.

- W Polsce, ustawą z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym, ]od 1 stycznia 2024 r. wprowadzono zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem kofeiny (w dawce >150 mg/l) lub z dodatkiem tauryny osobom poniżej 18 roku życia, a także na terenie jednostek systemu oświaty oraz w automatach – informuje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej.

Źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej