Szkoła łamie prawa ucznia? Można temu przeciwdziałać! Gdzie można interweniować? Rodzicu, słuchaj, reaguj!

Zobacz wideo: Tak wyglądają teraz kontrole zwolnień lekarskich. Oni są na celowniku ZUS

Podstawowym problemem jest to, że wielu uczniów w zasadzie nie zna swoich praw. To sprzyja nadużywaniu pozycji m.in. przez nauczyciela. Drugą kwestią jest to, że statuty niektórych szkół są skonstruowane w taki sposób, że zwiększają zakres uprawnień szkoły i/lub ograniczają prawa uczniów, które zostały opisane m.in. w ustawie Prawo oświatowe. Niejednokrotnie statuty szkolne w pewnych aspektach są sprzeczne z nadrzędnymi źródłami prawa (np. z ustawą), a tym samym mogą łamać prawo!

Jeszcze innym problemem, na który wskazuje w swojej publikacji naukowej „Prawa ucznia w Polsce. Raport z badań” Stowarzyszenie Umarłych Statutów jest fakt, że choć nawet statuty szkole przyzwalają na pewne zachowania, niektórzy nauczyciele nie respektują praw uczniów. Dotyczy to, chociażby usprawiedliwiania nieobecności przez pełnoletnich uczniów szkół ponadpodstawowych.

W szkole mają panować określone zasady, które szczegółowo są opisane w prawie. Przede wszystkim mają być przestrzegane prawa ucznia, a sama edukacja powinna być zapewniona na odpowiednich warunkach. To, czy szkoły wywiązują się z tego obowiązku, sprawdzają organy nadzoru pedagogicznego. Zakres ich nadzoru opisuje ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, a konkretnie art. 55 ustawy.

W ramach nadzoru pedagogicznego organy w obowiązku mają m.in.:

• Ocenianie stanu i warunków prowadzonej działalności dydaktycznej, opiekuńczej oraz wychowawczej szkół i placówek edukacyjnych;
• Obserwację, analizę i ocenę przebiegu kształcenia i wychowania. Nadzoruje się również efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej oraz opiekuńczej szkół i placówek edukacyjnych;
• Udzielanie pomocy szkołom i placówkom, również nauczycielom w wykonywaniu wszelkich zadań o charakterze dydaktycznym, wychowawczym i opiekuńczym;
• Inspirowanie nauczycieli do tego, aby poprawiali istniejące rozwiązania w procesie kształcenia bądź też wdrażali nowe. Celem jest rozwijanie kompetencji uczniów.

Prawo oświatowe stawia szczególny nacisk na niektóre obszary nadzoru pedagogicznego. Jak możemy wyczytać na stronie Stowarzyszenia Umarłych Statutów, jest to katalog obszarów, w których najczęściej możemy zauważyć, że dochodzi do naruszeń praw uczniów. O jakich obszarach mowa?

• Posiadanie przez nauczyciela odpowiednich kwalifikacji do prowadzenia przydzielonych mu zajęć;
• Realizacja podstaw programowych oraz ramowych planów nauczania;
• Przestrzeganie statutu szkoły lub placówki;
• Przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, a także odpowiedniego przeprowadzania egzaminów;
• Przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki;
• Przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia;
• upowszechnianie wiedzy o tych prawach;
• Zapewnianie uczniom higienicznych i bezpiecznych warunków nie tylko nauki, ale i wychowania oraz opieki.

Nadzór pedagogiczny w szkole sprawuje dyrektor szkoły bądź też inni nauczyciele na stanowiskach kierowniczych. Oznacza to, że wszelkie naruszenia prawa uczniów powinno się zgłosić dyrektorowi szkoły. Jest on odpowiedzialny za rozpatrzenie wszelkich skarg i wniosków. Taka skarga może dotyczyć nawet sposobu realizowania podstawy programowej przez konkretnych nauczycieli.

Nie każdy może chcieć udawać się bezpośrednio do dyrektora szkoły. Tu na szczęście przepisy prawa przewidują możliwość zgłoszenia skarg i wniosków za pośrednictwem wychowawcy bądź szkolnego psychologa lub pedagoga. Dodatkowo interwencja może przejść przez Samorząd Uczniowski. Zapis o tym znajduje się w art. 85 ust. 5 ustawy - Prawo oświatowe:

Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów.

Jeśli w szkole funkcjonuje Rzecznik Praw Ucznia, warto również zgłosić się do niego. Powinien on interweniować w naszej sprawie.

Może być sytuacja, w której interwencja w szkole nie przynosi rezultatów. Może być też tak, że od początku nie chcemy interweniować na poziomie szkoły. To otwiera przed nami drogę do interwencji bezpośrednio w kuratorium oświaty. Kurator sprawuje nadzór pedagogiczny nad szkołami i przedszkolami. Zgodnie z Prawem oświatowym kurator wykonuje zadania organu nadzorczego stopnia wyższego względem dyrektorów szkół. Kurator ma prawo uchylić cały statu szkolny bądź też niektóre jego postanowienia, jeśli tylko uzna, że są one sprzeczne z prawem polskim. Z zasady, jeśli interwencja u dyrektora szkoły nie przyniesie rezultatu, a zaskarżone przepisy łamiące prawa ucznia będą dalej obowiązywać, można udać się do kuratorium oświaty.

Łamanie praw uczniów jest poważnym problemem, a jakiekolwiek takie sygnały nie powinny być ignorowane. Zarówno rodzic, jak i inny nauczyciel powinien wesprzeć dziecko w ochronie jego praw. W ten sposób można zaradzić wielu problemom, które pojawiają się nie tylko w okresie szkolnym, ale i w dorosłym życiu, a które swój początek mogły mieć w szkole. Kwestie te coraz częściej są poruszane przez stowarzyszenia i organizacje działające na rzecz uczniów.

Źródło: Stowarzyszenie Umarłych Statutów