Z psem na kąpielisko? Nie mogą ci tego zabronić. Rzecznik praw obywatelskich interweniuje

Rzecznik praw obywatelskich wielokrotnie interweniował w sprawie wejścia z psami (a w zasadzie – zakazu) do obiektów publicznych. Tego lata podjął interwencje dotyczącą wprowadzonego przez Ustronie Morskie zakazu wejścia z psami na plażę publiczną w sezonie letnim. Tym razem interwencje rzecznika dotyczy kompleksu rekreacyjnego w Obornikach. Zdaniem ombudsmana jego regulamin uchwalono niezgodnie z prawem i należy go uchylić.

Gmina nie może dublować przepisów
Do RPO wpłynęło pismo mieszkańca miejscowości, który skarżył się na zakazu wprowadzania psów na teren miejskiego kąpieliska. Skarżący uznał, że godzi to w jego prawa obywatelskie, zwłaszcza w swobodę poruszania się i przebywania w miejscach publicznych.

Zgodnie z uchwałą, osobom znajdującym się na terenie kompleksu zabrania się wprowadzania psów oraz innych zwierząt. Uchwałę podjęto na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, który uprawnia radę gminy do wydania aktu prawa miejscowego określającego zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Tymczasem RPO podkreśla, że zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, skoro przepis ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązuje samorząd do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej ustawy o samorządzie gminnym.

We wcześniejszej uchwale w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Rada Miejska określiła obowiązki właścicieli zwierząt domowych. Ustanowiono m.in. nakaz wyprowadzanie psów na uwięzi na terenach przeznaczonych do wspólnego użytku, a w przypadku psów uznawanych za agresywne – dodatkowo nakaz wyprowadzania ich w kagańcu.
Jeśli więc zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych unormowano w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w przepisach określających zasady korzystania z gminnego kompleksu rekreacyjno-sportowego są sprzeczne z prawem.

Zastępca RPO Valeri Vachev zwrócił się o burmistrza o usunięcie niezgodnych z prawem uregulowań.

Za przełomowy w orzecznictwie na temat obecności zwierząt w przestrzeni publicznej uważa się wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego 2011, którym jednoznacznie mówi się, że miejsce użyteczności publicznej to miejsce dostępne dla ogółu. Miejscami użyteczności publicznej są drogi publiczne, szkoły, urzędy, sądy i prokuratury, jednostki ochrony zdrowia, obiekty sportowe, cmentarze oraz miejsca pamięci narodowej.

Na tej samej zasadzie miejscem użyteczności publicznej jest park. Dlatego gmina nie może zakazać właścicielom psów wstępu do tych obiektów, ponieważ ograniczałaby w ten sposób swobodę poruszania się. Tę ostatnią gwarantuje wszystkim art.52 Konstytucji.

Z tego powodu umieszczenie tabliczek z zakazem na terenie parku czy kąpieliska jest przekroczeniem kompetencji gminy – uznał sąd. Zakazy mogą być więc zatem traktowane jedynie jako prośba lub wskazówka. Trzeba jednak pamiętać, że nie dotyczy to terenów prywatnych, na których zasady ustala właściciel.