Jedno z największych dzieł Torunia można zobaczyć w Warszawie i Poczdamie

„Pasja” z kościoła św. Jakuba w Toruniu ozdabia prestiżową wystawę „Europa Jagiellonica”. Do Torunia tymczasem trafił niezwykle cenny starodruk z Bazylei.

<!** Image 3 align=none alt="Image 201476" sub="Fragment „Pasji” z toruńskiego kościoła św. Jakuba. Cały obraz ma wymiary: 274 na 221 centymetrów [Fot.: Andrzej Roman Skowroński]">Długo czekała Polska na przyjęcie do zjednoczonej Europy. Tymczasem przecież korzenie Wspólnoty wyrastają także z naszej ziemi. Choćby z czasów panowania Jagiellonów, pod których berłem znalazła się znaczna część kontynentu.

O tym, jak niezwykłe były to lata, można się przekonać zwiedzając wystawę „Europa Jagiellonica”. Do końca stycznia można to zrobić w Warszawie, w Muzeum Narodowym i na Zamku Królewskim. Później prezentowane na niej eksponaty pojadą do Poczdamu, wcześniej natomiast wystawa gościła w czeskiej Kutnej Horze. <!** reklama>

Wśród najcenniejszych dzieł sztuki przełomu średniowiecza i renesansu naturalnie nie mogło zabraknąć akcentów toruńskich. Perłę gotyku reprezentuje m.in. „Pasja” z kościoła św. Jakuba. Obraz, który był zresztą bohaterem zorganizowanej pod koniec listopada jubileuszowego spotkania z okazji 65-lecia toruńskiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, jest jednym z najcenniejszych skarbów średniowiecznego toruńskiego malarstwa. Przedstawia 22 sceny męki Pańskiej na tle Jerozolimy, pokazanej jednak jako miasto średniowieczne.

<!** Image 4 align=none alt="Image 201476" sub="Komentarze św. Hieronima są dziś jednym z 30 tysięcy starodruków, jakie ma w swoich zbiorach Książnica Kopernikańska [Fot.: Jacek Smarz]">Ilustracje z tego dzieła powstałego między 1480 i 1490 rokiem są tak interesujące i szczegółowe, że interesują się nim badacze z całego kraju. Obraz, choć zajmowało się nim wielu specjalistów, wciąż jednak ma swoje tajemnice, choćby postać fundatora.

- Jest on jedną z namalowanych postaci - wyjaśnia dr Michał Targowski, historyk z UMK. - Nie wiemy jednak, kto to. Starzy toruńscy przewodnicy opowiadają, że fundatorem obrazu był Łukasz Watzenrode. „Pasja” miała być pokutą wuja Mikołaja Kopernika, który miał w Toruniu nieślubne dziecko. Biskup rzeczywiście doczekał się potomka, jednak na to, by arcydzieło ze świętego Jakuba było jego wyrzutem sumienia, dowodów nie ma.

Obraz, zanim wyruszył w świat, doczekał się konserwacji.

Toruń swoimi skarbami się dzieli, ale także wciąż się bogaci. Firma Toruń-Pacific niedawno kupiła np. dla Książnicy Kopernikańskiej niezwykle cenny starodruk, wydane w 1537 roku w Bazylei komentarze św. Hieronima do ksiąg prorockich Starego Testamentu.

- Księga została wydana z wielką starannością - mówi Krystyna Wyszomirska, kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Książnicy. - Na doklejonym na okładkę skórzanym szyldziku, wykonanym z kawałka bordowej skóry, jeden z dawnych właścicieli księgi kazał umieścić swój znak własnościowy. Ma on formę napisu: „Michaelis Coleti Leobergensis” (Należę do Michała Koleta pochodzącego ze Lwówka Śląskiego). Napis jest tłoczony złotem.

Urodzony w XVI wieku Michał Kolet był jednym z nauczycieli słynnego toruńskiego Gimnazjum.