Oni już nie odziedziczą spadku. Szykuje się rewolucja w prawie spadkowym

Zobacz wideo: Leonard Pietraszak patronem bydgoskiego Teatru Kameralnego?

- Za miesiąc mam kolejną, mam nadzieję, już ostatnią, sprawę spadkową. Wszystko ciągnie się ponad rok. Sąd długo szukał dalekiego kuzynostwa, które jak się okazało też jest uprawnione do spadku. Gdyby szybciej weszły w życie nowe przepisy, już dawno moja sprawa by się zakończyła. I to po mojej myśli. Mówiąc wprost - odziedziczyłbym znacznie więcej - opowiada nasz Czytelnik.

Zmiany w prawie spadkowym przewiduje rządowy projekt zmiany kodeksu cywilnego przyjęty pod koniec 2022 roku. Przygotował go resort sprawiedliwości. W minionym tygodniu trafił on do dalszych prac w sejmowej komisji.

Jak informuje PAP, celem projektu jest rozwiązanie problemów występujących w praktyce stosowania przepisów z zakresu prawa spadkowego skutkujących wzrostem liczby rozpatrywanych spraw.

- Założeniem zmian jest też skrócenie czasu trwania postępowań spadkowych - mówiła Katarzyna Frydrych, wiceminister sprawiedliwości, przedstawiając projekt proponowanych zmian w Sejmie.

Najważniejsze zmiany obejmą tzw. trzecią grupę spadkową, czyli dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Krąg spadkobierców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych. W związku z tym, na mocy planowanych zmian, wyłączeni od dziedziczenia zostaliby dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia często nieutrzymujące relacji ze spadkodawcą. Zmiana ma dostosować „prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych w tej grupie spadkobierców. Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy” - czytamy w uzasadnieniu projektu zmian kodeksu cywilnego.

Co ważne, za niegodne dziedziczenia będą mogły być uznawanie osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową.

Nowe przepisy spadkowe będą lepiej zabezpieczać spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych. Będą mieć oni więcej czasu na przyjęcie lub odrzucenie spadku.

Obecnie przepisy przewidują, że spadkobierca na złożenie takiego oświadczenia ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Na mocy planowanych zmian termin ten byłby zawieszony w sytuacji, w której złożenie takiego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Pomoże to osobom małoletnim oraz ubezwłasnowolnionym. Należny im spadek nie będzie im przepadał z powodu niedopilnowania formalności. Wymagane oświadczenie mogą złożyć w ich imieniu opiekunowie.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych artykułów, które wejdą w życie po 12 miesiącach od ogłoszenia.

Przypomnijmy, że od 13 października 2022 roku wzrosły kwoty darowizn i spadków wolne od podatku.

Obowiązują trzy tzw. grupy podatkowe osób i od nich zależą kwoty wolne od podatku.

Pierwsza grupa to najbliższa rodzina: małżonek (obecny, ale nie były), małżonek w separacji, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (m.in. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa.
Przed zmianami, darowizny w tej grupie były co do zasady zwolnione z opodatkowania. Trzeba było natomiast, w nieprzekraczalnym terminie sześciu miesięcy, zgłosić do urzędu skarbowego otrzymanie każdej, której wartość przekraczała 9637 zł. Od 13 października 2022 roku ten limit wynosi 10 434 zł.

W drugiej grupie podatkowej, która obejmuje dalszą rodzinę, jak np. wujków czy ciocie, wartość darowizny zwolnionej z podatku wzrosła do 7 878 zł.

W trzeciej grupie znajdują się wszyscy pozostali darczyńcy i spadkodawcy. Kwota wolna w ich przypadku została podniesiona do 5 308 zł.