Tak wyglądają źródliska Rudy. To uroczy fragment Puszczy Bydgoskiej - mamy zdjęcia

Rzeźba terenu w Puszczy Bydgoskiej ma charakter – jak mówią naukowcy - postglacjalny, czyli polodowcowy, ale została mocno zmieniona na skutek procesów eolicznych, gdy zachodnie wiatry utworzyły tu z naniesionych przez Prawisłę piasków wydmy. Później wiatry i zwierzęta (w tym ptaki) przyniosły nasiona roślin, zwłaszcza sosny i dziś możemy przechadzać się pośród sosnowych borów.

Pośród tego ciekawego krajobrazu poszukajmy niezwykłych źródeł i jeziorek… A to opodal Solca Kujawskiego i osady Rudy, które dzieli droga krajowa nr 10 Bydgoszcz – Toruń (Nadleśnictwo Solec Kujawski).

Źródła biją ze zbocza stromej i głębokiej niecki w południowo – zachodniej części uroczyska, by zaraz owe zagłębienie w terenie wypełnić wodą. Stąd woda wypływa do następnego jeziorka strugą, która na swym ostatnim odcinku nosi nazwę Młyńskiej, jako że niegdyś zasilała koła młyna.

Równolegle do strugi w jej górnym fragmencie – w kolejnych obniżeniach terenu - tworzy się kilka innych cieków, by połączywszy siły, dotrzeć jednym strumieniem do drugiego jeziorka. Jest i trzecie, najdłuższe, utworzone tuż przy osadzie Rudy, tam gdzie istniał młyn i gdzie zachowały się jego relikty. Wszystkie jeziorka są sztucznie podpiętrzone, aby utrzymywały więcej wody i można było hodować ryby, a ta wypływa z nich przepustami (betonowymi korytami i rurami) pod groblami ziemnymi.

Później, przepływając pod drogą krajową nr 10, struga zmierza ku Wiśle. Przedrzeć się jednak musi przez Solec Kujawski, pod linią kolejową Bydgoszcz – Toruń i drogą wojewódzką nr 398 (ulicą Bydgoską).

Najciekawszy jest oczywiście puszczański odcinek strugi, a zwłaszcza wspomniane trzy jeziorka. Ba, wszystko to, co ukryte jest tu - na północnym skraju Puszczy Bydgoskiej – zasługuje na atencję przyrodników, leśników i zwykłych turystów, to prawdziwe uroczysko!

Leśnicy urządzili tu 3,5-kilometrową ścieżkę przyrodniczo – dydaktyczną „Ku źródliskom”, na której znajduje się 9 opisanych tablicami poglądowymi przystanków. W ten sposób leśnicy chcieli zwiększyć atrakcyjności okolicznych lasów, umożliwić dzieciom i młodzieży szkolnej i urozmaicić zajęcia terenowe w ramach edukacji przyrodniczo-leśnej społeczeństwa.

Ścieżka powstała jako projekt Stowarzyszenia Rozwoju Solca Kujawskiego, we współpracy z Nadleśnictwem Solec Kujawski.

Osada Rudy znalazła się na kartach historii pod datą 1583 (wtedy odnotowano ją w źródłach pisanych jako Rudny Młyn). Należała wtedy do starostwa bydgoskiego, zaś od początku XVII wieku do starostwa soleckiego.

W tych i późniejszych czasach strugę napędzającą koło młyńskie nazywano Rudą lub Rudką i takie nazwy funkcjonują zamiennie obok Młyńskiej Strugi. Osada posiadała też 2 łany ziemi uprawnej.

Na rozwój osady wpłynęło zwiększające się od XVII i XVIII wieku osadnictwo olęderskie (menonickie). Przybysze z Niderlandów i Fryzji zajęli się melioracją i osuszaniem tych terenów (także w wielu innych rejonach Puszczy Bydgoskiej). Wiadomo, że dokładnie w roku 1700 młyn w Rudach został przez Olędrów wykupiony. Z kolei od roku 1772, czyli I zaboru Polski, zaczęli tu ściągać osadnicy niemieccy (ewangelicy) i już na początku XIX stulecia zasiedlili całą osadę (kilkadziesiąt osób, później ta liczba przekroczyła 100). Wieś zmieniła nazwę na Ruden.

Dziś w Rudach można zobaczyć m.in. dwór z około 1910 roku, przebudowany w 1924 oraz pozostałości wspomnianego młyna wodnego.

Spokój źródlisk i osady zostanie niedługo zakłócony budową długo oczekiwanej drogi ekspresowej S10 między Bydgoszczą a Toruniem (ma być gotowa do końca 2026 roku).

Przeciwko takiemu, a nie innemu przebiegowi trasy, protestowało wiele środowisk, a i leśnicy nie byli zadowoleni. Stanęło jednak na tym, że S10 będzie budowana, ale z większymi rygorami środowiskowymi.

Droga nie ma dotknąć bezpośrednio źródlisk i osady, ale jej bliskość i generowany hałas niewątpliwie będą na nie oddziaływać.

Może to już ostatnia szansa, aby zwiedzić uroczysko zanim krajobraz w tych okolicach zmieni się nie do poznania?