Bezcenny cyrkiel

Koncertem, wykładem i wystawą Muzeum Okręgowe w Toruniu uczci 538. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika oraz 400. rocznicę urodzin Jana Heweliusza.

<!** Image 2 align=right alt="Image 166763" sub="Cyrkiel Heweliusza / Fot. Krzysztof Deczyński/ Muzeum Okręgowe">Okrągła rocznica urodzin tego drugiego astronoma to ważna data nie tylko dla Gdańska, rodzinnego miasta uczonego, ale również dla Torunia. W Domu Mikołaja Kopernika przechowywana jest bowiem najcenniejsza pamiątka po gdańskim uczonym - cyrkiel proporcjonalny. Heweliusz utrzymywał dobre kontakty z naszym Gimnazjum Akademickim i dlatego podarował ten przyrząd toruńskim protestantom.

Gdański astronom, którego rok właśnie trwa, sam wykonywał różne instrumenty potrzebne do badań astronomicznych w jego obserwatorium, ale do dzisiejszych czasów zachował się jedynie ten cyrkiel.

- Ekspozycja ma na celu prezentację cennych przedmiotów, wykorzystywanych w naukach przyrodniczych - w tym w astronomii - znajdujących się w polskich zbiorach, a pochodzących z Europy, w tym z Polski. Główną atrakcją wystawy będzie pokaz XVII-wiecznych cyrkli w typie cyrkla Galileusza, używanych przez nowożytnych astronomów, uczonych i wojskowych. Pokazane zostaną też inne przyrządy naukowe z XVII-XVIII wieku, będące wytworami rzemiosła artystycznego, m.in.: zegary równikowe, kompasy, zegary kaflowe. Jako dopełnienie wystawy udostępnione zostaną starodruki, grafiki i malarstwo, wpisujące się tematycznie w kontekst wystawy, m.in. cykl rycin z dzieła „Machinae Coelestis”, ilustrujących warsztat astronoma.

<!** reklama>Głównym obiektem wystawy będzie oczywiście cyrkiel Jana Heweliusza, wykonany w 1638 roku i przechowywany w oddziale Muzeum Okręgowego. Jego model wywodzi się od opracowanego przez Galileusza na przełomie XVI i XVII wieku cyrkla, który bardzo szybko rozpowszechnił się w całej Europie - wyjaśnia kurator ekspozycji Michał Kłosiński.

Gdzie, kiedy?

• Obchody Dnia Urodzin Kopernika zaplanowano na 19 lutego na godz. 17 w Ratuszu Staromiejskim.

•  W programie są: wykład prof. dr. hab. Jerzego Kreinera „Dawne obserwatoria astronomiczne i ich oprzyrządowanie”, prezentacja cyrkla Heweliusza oraz innych XVII-wiecznych cyrkli ze zbiorów polskich, koncert Toruńskiego Kwartetu Smyczkowego (w repertuarze utwory: J.S. Bacha, G.F. Haendla, A. Vivaldiego), przekazanie darów Muzeum Okręgowemu w Toruniu.

• Ekspozycję „Wokół cyrkla Heweliusza” będzie można oglądać od 22 lutego w Domu Mikołaja Kopernika.