Czyhają - małe i krwiożercze

W miastach, na wsiach, w lasach i nad wodami - o czym chyba nikomu przypominać nie trzeba - ludzie i zwierzęta narażeni są na ataki krwiożerczych owadów.

<!** Image 2 align=none alt="Image 173742" sub="Opryski przeciw komarom. Na zdjęciu Jan Matuszewski / Fot. Tadeusz Pawłowski">Do najbardziej uciążliwych, oczywiście, należą: komary, meszki i kleszcze, ale...

- Niebezpieczne są również ukąszenia owada należącego do grupy muchówek, czyli muchy końskiej - tłumaczy dr Krzysztof Szpila z Instytutu Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. - Mucha ta atakuje z reguły zwierzęta. Jej ukąszenie jest bardzo bolesne.

<!** reklama>Dr Krzysztof Szpila uważa, że żaden z gatunków pająków, które żyją w Polsce, nie zagrażają ludziom. Pająki, co zdarza się bardzo rzadko, mogą ugryźć. Robią to jednak tylko wtedy, kiedy zostaną sprowokowane. Wówczas na ciele pojawiają się dwa ślady po pajęczych szczękach.

- Uciążliwe dla nas są także pchły, żyjące w bardzo zaniedbanych środowiskach - wylicza dr Krzysztof Szpila. - Ponownie pojawiają się wszy. Na szczęście, łatwo je zwalczać. Coraz częściej trafiają się pluskwy domowe.

<!** Image 3 align=none alt="Image 173742" sub="Najedzony kleszcz / Fot. Adam Zakrzewski">Z danych, którymi dysponują firmy zajmujące się dezynsekcją wynika, że pluskwy trafiają do nowych mieszkań wraz ze starymi meblami. Pluskwy mogą przez rok nic nie jeść. Penetrują najmniejsze szczeliny i dlatego trudno je zwalczać.

- Niebezpieczne dla człowieka może okazać się także ukąszenia obrzeżka - dodaje dr Krzysztof Szpila. - Obrzeżki są bardzo małymi pajęczakami podobnymi do kleszczy. Ich ciało jest silnie spłaszczone i ma gruszkowaty kształt. Mieszkają w ptasich gniazdach, z których dostają się do wnętrza domów.

Dobre na meszki i kleszcze

Owady krwiopijne są nosicielami wielu chorób. Najgroźniejsze z nich - zapalenie mózgu oraz boreliozę, przenoszą kleszcze.

Warto wiedzieć, że kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowych występuje zwykle po kilku tygodniach od chwili ukąszenia przez kleszcza. Najczęściej chorują osoby między 15. a 50. rokiem życia. W pierwszej fazie (od 7 do 14 dni) pojawia się gorączka i objawy grypopodobne. Utrzymują się one przez kilka dni i ustępują. Po kolejnych kilku dniach dobrego samopoczucia rozpoczyna się druga faza z wysoką gorączką, wymiotami, utratą przytomności i objawami neurologicznymi. Leczenie przebiega objawowo.

No to nie ma szczepionki

Borelioza to choroba wielonarządowa wywoływana przez krętki. Borelia występuje w organizmie człowieka w kilku formach, np. krętka, cysty bądź spory. To właśnie od niej zależy odporność na antybiotyki. Objawy: rumień wędrujący powstały w miejscu ukąszenia, nacieki limfocytarne (banieczki tworzące się w różnych miejscach ciała) i objawy grypopodobne. W ostrych stanach stwierdza się m.in., niedowłady, zapalenie opon mózgowych, zapalenie mięśnia sercowego.

Szczepienia profilaktyczne przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu są wykonywane w przychodniach. Niestety, nie ma szczepionki przeciwko boreliozie.

- Teoretycznie każde wejście do lasu naraża na ryzyko pokąsania przez kleszcze i zachorowania na boreliozę - przyznaje Jerzy Kasprzak, państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w Bydgoszczy. - Jednak można się przed tym skutecznie ochronić.

Otóż nie należy wchodzić do lasu bez odpowiedniej odzieży. Trzeba dobrze okryć ciało, czyli założyć długie spodnie, wysokie buty, skarpety, bluzki (najlepiej w jasnych kolorach) z długimi rękawami. Dobrze zabezpieczyć je gumkami. Po wyjściu z lasu odzież trzeba dokładnie wytrzepać. Kleszcze bowiem często przynoszone są do domu. Atakują dopiero po kilku dniach.

Po spaceże ważne jest, aby dokładnie obejrzeć całe swoje ciało, zwracając uwagę na miejsca ukryte i owłosione (głowa, pachy, pachwiny).

- Szybkie usunięcie kleszcza skutecznie chroni przed zakażeniem - podkreśla Jerzy Kasprzak.

Wystarczy odzież

Zdaniem wojewódzkiego inspektora sanitarnego równie niebezpieczne są meszki, które atakują ludzi w dzień. Nie kąsają tak jak komary, przez ubranie. Dlatego dla ochrony wystarczy stosowna odzież. Trudno jednak osłonić twarz i oczy.

- W ślinie meszek znajduje się protaza, enzym rozkładający białka - wyjaśnia Jerzy Kasprzak. - Organizm szybko reaguje na ukąszenia, pojawiają się miejscowe zmiany na skórze. Mogą wystąpić wybroczyny i stany zapalne.

Ekologicznie w komara

Jednym z ekologicznych sposobów odstraszenia komarów może być zmiana zapachu naszego potu. Należy ponad 2 tygodnie brać witaminę B6 lub często jeść cebulę i czosnek. Te składniki powodują, że pot ludzki jest dużo mniej przyjemny dla komarów i nie są już tak chętne do kąsania.

Możemy też spróbować smarować się silnie pachnącymi olejkami eterycznymi. Do najbardziej skutecznych należy wanilia (olejek do ciasta). Gdy posmarujemy odsłonięte miejsca raz na pół godziny, komary nie będą się do nas zlatywać.

W mieszkaniu komary odstraszają takie rośliny jak pelargonia, kocimiętka i bazylia.