Ławnik reprezentuje w sądzie społeczeństwo, a nie paragrafy

[break]
Ławników potrzeba coraz mniej. Ich rolę znacząco ograniczył Sejm, uchwalając 15 marca 2007 roku nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego i karnego.

Od tego czasu następowały kolejne zmiany, dalej zawężając zakres spraw z ławnikami w składzie orzekającym.

- W ciągu ostatnich 15 lat liczbę ławników w sądach powszechnych zmniejszono z 54 tysięcy do około 14 tysięcy - zaznacza Jan Kwiatkowski. - Niepokoi mnie ten trend. Doświadczenie życiowe ławnika jako pracownika, pracodawcy lub po prostu członka rodziny i społeczeństwa pozwala na sprawę spojrzeć z innego, niż tylko czysto prawniczy, punktu widzenia.

W 2007 roku, ograniczając rolę ławników, podawano kilka argumentów. Pierwszym było dążenie do profesjonalizacji orzekania. Kolejnym - przyspieszenie postępowań. Mniej ławników to też mniejsze koszty.

- Jeżeli ten trend w polskim prawodawstwie się utrzyma, będzie to ze szkodą dla poczucia sprawiedliwości członków społeczeństwa - uważa Jan Kwiatkowski. - Praktyka pokazuje bowiem, ze brak udziału ławników sprawia, że zapadają czasami szalenie kontrowersyjne orzeczenia.

Funkcję ławnika reguluje ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ławnik ma być osobą cieszącą się społecznym zaufaniem, dobrą opinią, o odpowiednim poziomie intelektualnym i doświadczeniu zawodowym. Nie musi dysponować szeroką, specjalistyczna wiedzą prawniczą. Zazwyczaj nabywa ją stopniowo, w trakcie kolejnych rozpraw sądowych (i przygotowań do nich).

Ławnik ma prawo aktywnie uczestniczyć w kreowaniu wyroku.

- Rola ławnika, co istotne, nie może ograniczać się tylko do podpisania pod wyrokiem. Warto podkreślić, że konstytucja i ustawy plasują nas na pozycji równej sędziemu zawodowemu. Z tym zastrzeżeniem, że ławnicy, nazywani również sędziami społecznymi nie mogą przewodniczyć rozprawie - zaznacza Jan Kwiatkowski.

W Toruniu, o czym piszemy na stronie 1, kłopot jest obecnie z pełną obsadą ławniczych stanowisk na przyszłą kadencję - od stycznia 2016 roku do końca 2019. I problem ten nie jest bynajmniej specyfiką toruńską, podobnie sytuacja wygląda i w innych rejonach kraju.

Warto jednak podkreślić, że Rada Ławnicza przy toruńskim sądzie to ciało bardzo aktywne. Organizuje spotkania i szkolenie dla ławników nie tylko z naszego miasta.