Obraza uczuć religijnych - kto został skazany, a kto pozostał bezkarny. Toruńska prokuratura zajmowała się już Chanuką

Polski kodeks karny przewiduje za takie przestępstwo karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. Paragrafy dotyczące kar za bluźnierstwo lub obrazę uczuć religijnych stosują 84 państwa. W Europie obraza uczuć religijnych karana jest, oprócz Polski, w 12 państwach: Andorze, Austrii, Finlandii, Niemczech, Włoszech, Liechtensteinie, Mołdawii, Czarnogórze, San Marino, Hiszpanii, Szwajcarii oraz Ukrainie.

Wtargnięcie do kościoła w Toruniu
W naszym regionie w ostatnich latach opisywaliśmy kilka takich spraw. Najgłośniejsza dotyczyła Joanny Scheuring-Wielgus, która wtargnąwszy do kościoła w towarzystwie męża, Piotra, zakłóciła mszę, prezentując hasła na planszach.

Sąd Rejonowy w Toruniu zdecydował o umorzeniu sprawy posłanki Joanny Scheuring-Wielgus z powodu braku znamion czynu zabronionego i obciążył kosztami postępowania Skarb Państwa. Postanowienie wydane zostało podczas posiedzenia, a nie w trybie rozprawy.

Inaczej zakończyła się sprawa łódzkiego fotografika Marcello Zamenhoffa (pseudonim artystyczny), który w 2021 zaprezentował na wystawie prace przedstawiające na tle realistycznie przedstawionych wagin m.in. Matkę Bożą, Jana Pawła II oraz polskie symbole narodowe.

Doniesienie do prokuratury złożyła jedna z kobiet oglądających wystawę. Ostatecznie przed trzema miesiącami sąd warunkowo umorzył sprawę na okres dwóch lat, a na oskarżonego nałożono obowiązek zapłaty zadośćuczynienia w wysokości tysiąca złotych.

Również przed dwoma laty rozpoczął się głośny proces w sprawie „tęczowej Matki Boskiej” w Płocku. Prokuratura zażądała kary 6 miesięcy ograniczenia wolności w postaci prac społecznych. Sąd doszedł jednak do przekonania, że do przestępstwa nie doszło, ponieważ działanie aktywistek „nie było intencjonalne”.

Przez wiele miesięcy media żyły sprawą obrazy uczuć religijnych przez piosenkarkę Dodę, która w 2009 powiedziała o Biblii, że "ciężko wierzyć w coś, co spisał jakiś napruty winem i palący jakieś zioła".

Doniesienie do prokuratury złożył w tej sprawie szef Ogólnopolskiego Komitetu Obrony przed Sektami Ryszard Nowak oraz jeden z senatorów.

Po wyczerpaniu drogi procesowej, sprawa trafiła do Strasburga. Trybunał orzekł, że Wreszcie, Trybunał orzekł, że polskie sądy „nie dokonały oceny szerszego kontekstu wypowiedzi piosenkarki i nie zrównoważyły starannie jej prawa do wolności wypowiedzi z prawami innych osób do ochrony ich uczuć religijnych i zachowania pokoju religijnego w społeczeństwie”. Zdaniem sędziów Trybunału "​​badane wyrażenia nie stanowiły niewłaściwego lub obraźliwego ataku na obiekt kultu religijnego, mogącego podżegać do nietolerancji religijnej lub naruszać ducha tolerancji, który jest jedną z podstaw społeczeństwa demokratycznego". Zdaniem sędziów ze Strasburga skazanie celebrytki za obrazę uczuć religijnych było naruszeniem art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka, gwarantującego prawo do wyrażania opinii.

Identyczny paragraf miał okazję poznać w sądzie niegdysiejszy partner Dody Adam "Nergal" Darski. I to dwukrotnie. Pierwszy proces dotyczył podarcia Biblii. Darski rozrzucił kartki do publiczności, krzycząc"żryjcie to gówno". W obu instancjach został uniewinniony, a przestępstwa nie doszukał się również Sąd Najwyższy.

Drugi proces dotyczył znieważenia obrazu przedstawiającego Maryję. Darski zrobił sobie zdjęcie z stawiając but na twarzy Maryi z obrazka.

Sąd uznał jednak, że „nie działał z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym obrażenia uczuć religijnych innych osób, ponieważ był przekonany, że miejsce, w którym dokonał wpisu, jest dostępne dla osób, które godzą się na zamieszczanie kontrowersyjnych, antyreligijnych treści, oraz że pozostałe, chcąc uniknąć kontaktu z takimi treściami, na profil ten nie wejdą”.

Kilka lat trwał proces artystki Doroty Nieznalskiej dotyczący instalacji "Pasja", składającej się z krzyża oraz fotografii męskich genitaliów. Sprawa zakończyła się uniewinnieniem. Sąd uznał, że „nie było możliwości odpowiedzieć na pytanie, czy obrażone osoby obraziłyby się również, gdyby obejrzały instalację w całości [instalacji towarzyszył film – red.] i znały intencje artystki”.

Nietypowy proces o obrazę uczuć religijnych miał miejsce w Świdnicy. Do kościoła wszedł mężczyzna w kapeluszu. Interweniował ksiądz, który poprosił o zdjęcie nakrycia głowy. Doszło do szarpaniny. Sprawa dotarła aż do Sądu najwyższego, który stwierdził, że „nie istnieje żaden przepis, który zakazywałby noszenia czapki na terenie kościoła, a wejście w czapce do kościoła nie może stanowić wyrażania pogardy, czy lekceważenia”.

W 2012 roku tygodnik "NIE" opublikował grafikę z wizerunkiem zdziwionego Jezusa wpisanego w drogową tablicę z zakazem. Doniesienie w tej sprawie złożyło 6 osób. Ostatecznie po 6 latach Jerzy Urban został uniewinniony.

Co ciekawe, motyw święta Chanuka był już naszym regionie przedmiotem postępowania. W 2009 roku kwestię tę poruszył na antenie Radia Maryja prof. Wolniewicz: "W zakresie gorliwego wykazywania się swoim filosemityzmem, ukochaniem wszystkiego co żydowskie, trwa u nas zresztą jakieś dziwne współzawodnictwo między panem premierem i panem prezydentem. W grudniu pan prezydent ostentacyjnie wprowadził w Polsce świętowanie żydowskiego święta Chanuki. Palił świeczki w oknach swego pałacu, chodził w jarmułce, bawił się z rabinem w jakieś gry chanukowe. Ja nie mam nic przeciwko żydowskiemu świętu Chanuka, niech je sobie obchodzą. Ale pytam: co nas, Polaków, obchodzi chanuka?" - pytał Wolniewicz.

Wolniewicz
Zawiadomienie Prokuratury Rejonowej dla Torunia-Centrum Zachód o popełnieniu przez prof. Bogusława Wolniewicza przestępstwa złożyło Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita. Toruńska prokuratura odmówiła wszczęcia dochodzenia ze względu na brak znamion czynu zabronionego.