W poszukiwaniu ginącego Torunia

Drewniane ganki - wizytówki przedmieść, malowidła w klatkach schodowych bogatych XIX-wiecznych kamienic, masońskie symbole na siedzibie biskupa... Krążąc po Toruniu warto mieć oczy szeroko otwarte!

<!** Image 3 align=none alt="Image 209128" sub="Spękana fasada kamienicy przy ulicy Dominikańskiej 4, z której poodpadały już prawie wszystkie zdobiące ją medaliony. (fot.Jacek Smarz)">

Nie tylko z cegieł Toruń zbudowano. Drewnianych budynków i różnego rodzaju drewnianych ozdób w mieście mieliśmy wiele. A jakie one były piękne i jak kunsztownie wykonane! Można się o tym przekonać spoglądając chociażby na zdobienia starych domów, stojących przy ulicy Dybowskiej. A jakie one są na ogół zrujnowane...

<!** reklama>

Skazane na zapomnienie

W poszukiwaniu ginącego drewnianego Torunia warto także udać się na przedmieścia, chociażby na pogranicze Mokrego i Chełmionki. Tu niemal każdy szachulcowy budynek może się pochwalić drewnianą werandą, przy większych budynkach konstrukcje takie są nawet piętrowe. W każdym przypadku są również działami sztuki, na ogół skazanymi na zapomnienie. Mało kto zawraca sobie dziś nimi głowę.

- Taki drewniany rarytas mieliśmy również w samym sercu starówki, przy kamienicy na ulicy Strumykowej - przypomina Lech Narębski, toruński konserwator zabytków.

Losy tej imponującej konstrukcji już kiedyś opisywaliśmy. Jej resztki zostały zdemontowane, ale ich właściciel obiecał arcydzieło odbudować. Jeszcze tego nie zrobił.

Bogato rzeźbione, kolorowe

Bardzo ładne kawałki drewna można również znaleźć w klatkach schodowych kamienic. Niektóre, choć często niezbyt zachęcające z zewnątrz, kryją za bramami prawdziwe skarby! Do najbardziej niezwykłych pod tym względem należą oczywiście wnętrza wiele już razy przez nas opisywanej kamienicy przy ulicy Bydgoskiej 52. Tej z kominkiem. Jeszcze należą, choć przy tym tempie dewastacji niebawem znikną.

- Bardzo ciekawa jest także klatka schodowa przy ulicy Kujota 7 - mówi Paweł Kołacz ze Stowarzyszenia Bydgoskie Przedmieście. - Bogato rzeźbiona i bardzo kolorowa.

Budynek, jeśli o ozdoby chodzi, przykuwa oczy już swoją fasadą, dzięki wizerunkom zwierzęcych bohaterów jednej z bajek Ezopa.

Klatki schodowe to zresztą niezwykle interesujące miejsca, godne specjalnego opracowania - przewodnika w formie papierowej bądź elektronicznej. Przeważnie zamknięte, pozwalają się mijać ludziom zupełnie ich zawartości nieświadomym. Poza drewnianymi dekoracjami, wiele z nich ma np. ściany zdobione malowidłami. Wspominaliśmy wcześniej m.in. odnawiane niedawno malunki w kamienicy przy ul. Poniatowskiego, jest tego jednak znacznie więcej, sielskie krajobrazy czy sceny z mitologii były rzeczą w XIX-wiecznych kamienicach dość powszechną.

Z podziwianiem różnych ozdobnych detali należy się w Toruniu spieszyć. Dość szybko znikają, co widać np. na fasadzie domu przy ulicy Dominikańskiej 4. Jeszcze niedawno wśród pęknięć tynku można było zobaczyć kilka medalionów. Do dziś dotrwał tylko jeden z nich. Szkoda, bo takie szczegóły, znikające przy okazji remontów, lub odpadające na ogół jako pierwsze z powodu jego braku, często są w stanie niezwykle dużo powiedzieć o ozdobionym obiekcie.

Tak było chociażby w przypadku uratowanych niedawno drewnianych dzbanów z fasady kamienicy na rogu Rynku Nowomiejskiego i Prostej, które okazały się być pamiątką po przedwojennej kawiarni. Podobną zresztą ciekawostką są również cyrkle, zachowane nad oknami budynku Kurii Biskupiej przy ulicy Łaziennej, znaki działającej tam przez ponad sto lat, a zamkniętej w latach 30. XX loży masońskiej.

Ozdobione ludzkimi twarzami

Różnego rodzaju ciekawych detali mamy w mieście wiele, wystarczy podnieść głowę i uważnie się przyglądać - wszystkiemu!

- Przy ulicy Żeglarskiej w ten sposób można np. zobaczyć skrzyżowania rynien ozdobione ludzkimi twarzami - zwraca uwagę dr Michał Targowski, historyk z UMK.

Patrzmy więc i notujmy. Lista takich drobiazgów na pewno się przyda.