Czeka nas styropianowa rewolucja. Koszty obowiązkowej termomodernizacji będą gigantyczne

Dyrektywa dotycząca budynków to element polityki prowadzonej przez Unię Europejską na rzecz redukcja emisji gazów cieplarnianych. Unijni urzędnicy argumentują, że budynki na terenie wspólnoty są odpowiedzialne za około 40 proc. zużycia energii oraz 36 proc. emisji gazów cieplarnianych, a 80 proc. tego zużycia to ogrzewanie, chłodzenie i grzanie wody użytkowej.

Dyrektywa EPBD stała się jednak przedmiotem kontrowersji w wielu unijnych krajach. Spory dotyczą nie tyle celu, co kosztów i tempa, jakie zakłada dyrektywa uchwalona w lipcu.

Dość powiedzieć, że do 2050 roku wszystkie budynki na terenie Unii mają być zeroemisyjne. Wyjątek uczyniono wyłącznie dla zabytków i innych budynków chronionych oraz dla mieszkań z zasobu socjalnego, w przypadku których renowacja groziłyby podwyżkami czynszów niemożliwymi do zrekompensowania przez niższe koszty zużycia energii.

Wstępne wyliczenia, jakie dokonywano w Niemczech, a przede wszystkim we Włoszech i w Hiszpanii, w których odsetek budynków niespełniających minimalnych norm jest największy, wskazuje, że nakłady będą gigantyczne (w Niemczech około biliona euro), a dotacje unijne pokryją ledwie niewielką część koszt, jakie będą musieli ponieść właściciele.

W Polsce około 70 proc. domów jednorodzinnych i budynków wielorodzinnych wymaga modernizacji. Około 16% z nich kwalifikuje się jako tzw. wampiry energetyczne (najniższa klasa energetyczna), które zużywają 1/3 energii pochłanianej przez wszystkie polskie budynki.

Nowe wymogi dyrektywy EPBD wprowadzają konkretne terminy dotyczące poszczególnych wymogów:

• Od 1 stycznia 2026 roku - wszystkie nowe budynki zajmowane, eksploatowane lub będące własnością organów publicznych muszą spełniać wymogi dotyczące bezemisyjności.
• Od 1 stycznia 2028 roku - wszystkie nowe budynki muszą spełniać wymogi bezemisyjności.
• Do końca 2050 roku - wszystkie istniejące budynki (z wyjątkiem obiektów specjalnych, takich jak zabytki), muszą zostać przekształcone w budynki bezemisyjne.

Funkcjonuje już katalog klas energetycznych budynków. Od 2030 roku budynki mieszkalne muszą osiągnąć co najmniej klasę energetyczną E, a od 2033 roku - co najmniej klasę D. Odpowiednio dla budynków niemieszkalnych i publicznych, terminy to 2027 rok i 2030 rok.
Kolejnym punktem planu są obowiązkowe instalacje fotowoltaiczne: dla nowych budynków mieszkalnych i zadaszonych parkingów - do 31 grudnia 2028 roku, a dla istniejących budynków poddawanych „ważniejszym renowacjom” - do 31 grudnia 2032 roku.

Budynki i mieszkania, które w tych terminach nie będą spełniać określonych w dyrektywie minimalnych norm charakterystyki energetycznej, nie będą mogły być sprzedane lub wynajęte bez przeprowadzenia wcześniej ich modernizacji pod względem energetycznym.

Dostosowanie do norm wymaga m.in. instalowania nowych okien, docieplenie ścian, wymiany instalacji grzewczych na bardziej efektywne oraz korzystania z energii odnawialnej.

Całościowy koszt dostosowania polskich budynków do norm europejskich szacuje się na 1,5 biliona złotych.
Zgodnie z EPBD, kraje członkowskie Unii są zobowiązane do ustalenia minimalnych standardów efektywności energetycznej budynków i ich egzekwowania.

To nie wszystko – państwa członkowskie potwierdziły, że na osoby, które nie poddają swoich nieruchomości modernizacji, nakładane będą kary. W jakiej formie? Na razie możemy przyjrzeć się sytuacji w Niemczech, gdzie właściciele mogą zostać ukarani finansowo kwotą sięgającą 50 tysięcy euro.

W dniu, w którym Polacy głosowali w wyborach, europarlamentarzyści przeciwni przeciwni restrykcjom po 10 godzinach negocjacji przekonali Komisję Europejską do złagodzenia przepisów. W wyniku kompromisu wycofany został zapis o obowiązkowej termomodernizacji, która miała objąć właścicieli 15 proc. „wampirów energetycznych” pod rygorem kary finansowej.
Zgodnie z osiągniętym porozumieniem ponad połowa wszystkich renowacji obejmie budynki o najgorszej charakterystyce energetycznej. Kraje Unii będą też miały większą swobodę w definiowaniu budynków o zerowej emisji. Ponadto system oceny charakterystyki energetycznej domów nie zostanie ujednolicony w całej Unii, jak pierwotnie planowano.

Co to oznacza dla administrujących nieruchomościami. Mówiąc oględnie: potężny ból głowy. W administracji Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Toruniu znajduje się ponad 860 budynków, z czego około 400 stanowi wyłączną własność komunalną. ZGM prowadzi obecnie inwentaryzację budynków odnośnie spełniania przez nie norm energetycznych.
- Sukcesywnie prowadzone są inwestycje polegające na termomodernizacji budynków, zmianie sposobu ogrzewania, czy wdrażamy montaż urządzeń wykorzystujących energię odnawialną – mówi Dorota Benz-Kostrzewska, rzecznik ZGM. - Niestety ze środków własnych ZGM nie jest realne spełnienie terminów wskazanych w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej, dlatego planujemy skorzystać z dofinansowań w postaci różnorakich grantów, czy dotacji.