Dr. hab. n. med. Maciej Słupski: Nigdy nie pobieramy organów bez zgody rodziny

Mija kolejna doba od pierwszej w województwie operacji przeszczepienia wątroby 24-letniej bydgoszczance. Jak czuje się pacjentka?

Jej stan jest dobry. Została przeniesiona z intensywnej terapii do kliniki transplantologii. Od środy już je. Włączyliśmy jej doustne leki immunosupresyjne. To jeszcze dość wczesny okres, ale wszystko idzie w dobrym kierunku. Do tej operacji kwalifikuje się głównie osoby z marskością wątroby, która nieuchronnie prowadzi do niewydolności tego narządu. Tak też było w przypadku naszej pacjentki, która kilkanaście lat temu została zarażona wirusem zapalenia wątroby typu C. To był stan zagrożenia życia. Bez przeszczepu pacjent przeżywa od kilku do kilkunastu miesięcy. Postęp choroby jest logarytmiczny, a to oznacza, że nagle przychodzi załamanie i potem już idzie lawinowo.

Zobacz także: Zachorowania na raka w woj. kujawsko-pomorskim. Niepokojące statystyki

Miał Pan obawy?

Często przed operacją pacjenci mówią mi, że się boją. A ja im wtedy odpowiadam, że też się boję. Tylko jest to inny rodzaj strachu. Spoczywa na mnie przecież ogromna odpowiedzialność za ich życie. W dniu operacji wstałem rano, wypiłem kawę, wsiadłem na rower i pojechałem do pracy. Była godz. 7. Zajrzałem jeszcze do kaplicy. O godz. 10.30 zaczęło się pobranie narządu od dawcy. Koledzy z Centralnego Szpitala Klinicznego w Warszawie, którzy mają na swoim koncie mnóstwo takich operacji, przyjechali około godz. 15. Byli fantastyczni. Anestezjolog dr Grzegorz Niewiński, chirurdzy dr Krzysztof Dudek i dr Michał Skalski oraz instrumentariuszka Anna Wąsik zapewnili nam komfort pracy i bardzo im za to dziękuję.

A jakie były pierwsze słowa pacjentki po wybudzeniu?

Wybudziła się nam jeszcze na stole operacyjnym. Gdy usłyszała, że już po wszystkim, uśmiechnęła się i wyszeptała: „Jestem szczęśliwa”. Wszyscy mieliśmy łzy w oczach, tylko koledzy w Warszawy, z racji doświadczenia, zachowali zimną krew.

Niewiele brakowało, a pierwsze w regionie przeszczepienie wątroby odbyłoby się dzień wcześniej - 26 stycznia, czyli w Ogólnopolskim Dniu Transplantacji...

To prawda. Tego dnia mieliśmy sygnał o dawcy z Krakowa. Ale zbiegło się to z karambolem na autostradzie A1. Wątroba w zimnym niedokrwieniu może być około 12 godzin. Nie chciałem ryzykować. Zwłaszcza, że w naszym szpitalu mieliśmy już pacjentkę, u której stwierdzono śmierć pnia mózgu. Jej rodzina zachowała się wspaniale i wyraziła zgodę na pobranie narządu. Nie znam tych ludzi, ale zrobili coś naprawdę wielkiego.

Nie wszyscy są jednak na to gotowi. W Polsce wciąż dokonuje się mało przeszczepów. Dlaczego tak jest?
Ustawa transplantacyjna mówi, że gdy nie ma sprzeciwu dawcy w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, traktujemy to jako domniemaną zgodę. Ale i tak nigdy nie pobieramy organów bez zgody rodziny. To wynika z pewnej tradycji w naszym narodzie, dylematów moralnych. Niestety, za mało mówi się o tym w rodzinach i szkole. Bliscy takich osób często mają poczucie winy. I to trzeba wykorzenić. Potencjalnych zmarłych dawców narządów jest około 40 procent więcej niż pobrań. Nie wszyscy biorcy wychwytywani są w optymalnym okresie. Zgłaszają się do szpitala za późno. Dużą rolę w uświadamianiu społeczeństwa mógłby w tej kwestii odegrać Kościół. Bo chodzi tu też o dylematy duszy.

Polecamy: Donoszą, na ciebie, sąsiada... Dlaczego?

A jak skomentuje Pan sytuację z Rzeszowa, gdzie trener siatkarek oddał nerkę synowi, a gdy po tygodniu chciał wrócić do pracy, zwolniono go? To może być cios dla polskiej transplantologii?

To, co wydarzyło się w Rzeszowie, to skandal. Zarząd tego klubu ze wstydu powinien zapaść się pod ziemię. Po pobraniu laparoskopowym nerki, nazajutrz dawca może opuścić szpital. Okres rekonwalescencji skraca się. Taka osoba jest w pełni zdrowa i zdolna do pracy. Niestety, to zdarzenie może zniechęcić ludzi do podejmowania decyzji o oddaniu organów.

Podobnie było, gdy na sympozjum kilka lat temu prof. Jan Talar zakwestionował ideę śmierci mózgu...

Profesor Talar nie ma pojęcia o czym mówi. Opowiada bzdury. Może to pani napisać. Biorę za te słowa pełną odpowiedzialność.

Wróćmy do przeczepienia wątroby w Bydgoszczy. Ile w tym roku Pana klinika planuje jeszcze takich operacji?

W planie Poltransplantu około 20-30 razy będziemy wskazani na pierwszym miejscu jako ośrodek do wykonania przeszczepienia wątroby. Szacuję, że wykonamy ich około 15-20. Pięciu pacjentów już mamy zakwalifikowanych, kolejni będą kwalifikowani.

Operacje są refundowane. NFZ na ten cel przeznaczył dla szpitala Jurasza 553 tysięcy złotych. To dużo czy mało?

To śmieszne. Wystarczy na dwa przeszczepy. Ale powiedziałem już pani dyrektor NFZ, że będziemy przeszczepiać i wykazywać to jako procedury ratujące życie.

NowosciTorun