Przez 170 lat widział wiele: najbardziej znany pomnik w Toruniu obchodzi swoje urodziny

Jak funkcjonuje oddział kardiologiczny w szpitalu na Bielanach?

Pomnik Mikołaja Kopernika powstał w 1853 roku, w 380. rocznicę urodzin astronoma. Na odlany z brązu wizerunek najsłynniejszego torunianina, mieszkańcom trochę przyszło poczekać. - Pierwsze próby jego odsłonięcia były już pod koniec XVIII wieku. Był budowany dosyć długo, bo kilkanaście lat. Wiele rzeczy było nie po drodze, były problemy m.in. z wykonawcą - mówi dr Michał Targowski z Wydziału Nauk Historycznych UMK, członek Towarzystwa Miłośników Torunia.

Projektantem i wykonawcą pomnika był Christian Friedrich Tieck. - Wybitny rzeźbiarz nie sprawdzał się jednak jeśli chodzi o terminy, sam z resztą nie dożył odsłonięcia pomnika. Były też problemy z wyborem jego lokalizacji. Ostatecznie pomnik odsłonięto 25 października 1873 roku - wyjaśnia Targowski.

Historyk zwraca uwagę na długą i skomplikowaną drogę, jaką musiał pokonać Kopernik zanim pojawił się na toruńskiej starówce. - Kamienny cokół, na którym usadowiono pomnik, ważył około 40 ton i był sprowadzony spod Wrocławia. Sam posąg dotarł do Torunia z Berlina, przez Szczecin. To były bardzo duże, długotrwałe logistyczne operacje, które kosztowały równowartość trzech kamienic. Była to wielka inwestycja, ale okazała się trwała.

Pomnik przetrwał czasy zaborów, a później obie wojny światowe. Dr Michał Targowski wyjaśnia, że nie ma w tym przypadku. - Pomnik nie ma akcentów germanofilskich, a inskrypcja jest napisana w języku łacińskim, a nie niemieckim. Nie ma też w niej mowy, czy Kopernik był Polakiem czy Niemcem, tylko jest to, co dla nas najważniejsze: że był toruńczykiem.

- Pomnik od momentu, gdy został odsłonięty, pełni bardzo ważne funkcje: nie tylko przypomina o astronomie, ale jest też miejscem spotkań, wydarzeń czy happeningów takich jak przebieranie go na juwenalia przez studentów. Jest więc czymś, co wrosło w życie miasta i każdego torunianina, więc warto świętować jego urodziny - dodaje historyk.

Prezydent Torunia, Michał Zaleski przyznaje, że Toruń bez spoglądającego na stare miasto Kopernika nie były taki sam. - Jesteśmy dumni z Mikołaja Kopernika, którego 550. rocznicę urodzin świętujemy i tak samo jesteśmy dumni z tego pomnika. On jest symbolem naszej toruńskiej codzienności. Jak się umawiamy w Toruniu, to przy pomniku Kopernika, jak chcemy znajomym powiedzieć, gdzie jest coś ciekawego w Toruniu, to też zaczynamy od tego miejsca.

- Pomnik ostał się mimo wielu burz dziejowych. 170 lat temu Toruń był pod zaborem pruskim i to z inicjatywy ówczesnych władz powstał. Później były czasy I i II wojny światowej, ale pomnik zawsze trwał i pokazywał symbol naszego miasta - Mikołaja Kopernika - wielkiego uczonego, który doprowadził do powszechnych zmian myślenia cywilizacyjnego - dodaje prezydent Torunia.

Przez lata odlany z brązu Kopernik potrafił zaskoczyć nawet torunian, którzy codziennie go mijają. - W 1997 roku, kiedy pomnik był czyszczony przed przyjazdem papieża do Torunia, odkryto wąsy. Są one faktycznie jego oryginalną częścią. Na świecie jest mało wizerunków Kopernika, pokazujących go z wąsami, więc to na pewno coś wyjątkowego - zaznacza dr Targowski.

Michał Ojczyk, przewodnik oprowadzający wycieczki po Toruniu od 63 lat, opowiada nam, że turyści na wąsy jednak szczególnie wielkiej uwagi nie zwracają. - Najbardziej są ciekawi, gdzie najtaniej kupić pierniki i zjeść obiad, ale zdjęć przy pomniku robią sobie faktycznie dużo - śmieje się przewodnik. - To jest bardzo kultowe miejsce. Można powiedzieć: Kopernik tutaj stoi i wszystkich wita, astrolabium w rękach trzyma - rymuje Ojczyk.

Jedną z turystek, która z Torunia wróci z pamiątką w postaci zdjęcia pod najbardziej znanym toruńskim pomnikiem jest pani Grażyna. Razem z córką wraca z Ciechocinka do rodzinnego Leszna w Wielkopolsce. - Pomnik może taki jak wiele innych w Polsce, ale podoba mi się - zapewnia. - Jesteśmy z daleka i stwierdziłyśmy, że jak już jesteśmy w okolicy, to odwiedzimy Toruń, a jak Toruń, to i Kopernika trzeba zobaczyć.

Urodziny pomnika Kopernika obchodzono 25 października w Dworze Artusa, gdzie z uczniami ze szkół podstawowych spotkał się prezydent Torunia. Wystąpiła orkiestra Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury "Vabank", a najmłodsi mieli okazję dowiedzieć się też czegoś o historii pomnika, obejrzeć przedstawienie i zjeść okolicznościowy tort.

Poznaj ciekawe grupy lokalne na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro
• Sport w Toruniu