Starym domom do widzenia

Na początku lutego został zamknięty Uniwersam. Wraz z początkiem marca opustoszeje kamienica przy Grunwaldzkiej, z której do nowego budynku po drugiej stronie ulicy przeniesie się przychodnia.

<!** Image 3 align=none alt="Image 186022" sub="Budynek na rogu ulicy Grunwaldzkiej opustoszeje w przyszłym tygodniu">- Apteka już działa w swojej nowej siedzibie, w przyszłym tygodniu dołączy jeszcze do niej przychodnia - mówi Małgorzata Pietrzak, szefowa apteki „Toruńskiej”. - Oficjalną działalność nowego Domu Zdrowia przy Szosie Chełmińskiej 86, w którym w sumie znajdzie się 10 różnych podmiotów, planujemy zainaugurować 5 marca.

<!** reklama>Nowoczesna bryła przychodni swą iluminacją robi już konkurencję miejscowym latarniom. W kamienicy na rogu Szosy Chełmińskiej i ulicy Grunwaldzkiej, gdzie wcześniej znajdował się najzdrowszy punkt „Chełmionki”, światła stopniowo gasną. W podobnych ciemnościach zniknęły już niemal wszystkie obiekty położone po wschodniej stronie przeznaczonego do przebudowy odcinka szosy, czyli jej fragmentu między skrzyżowaniami z Bema i Wybickiego.

<!** Image 4 align=none alt="Image 186022" sub="Ten dom jeszcze jesienią miał normalne okna. Dziś stały się one nieprzejrzyste">Położone tuż przy centrum przedmieście, które w kilku miejscach z powodzeniem mogłoby służyć za plener dla filmu pokazującego małą pruską mieścinę, lada moment zniknie z powierzchni ziemi.

Przedmieście z pierwszej fali

- Charakter tej przedmiejskiej dzielnicy kształtowany był w czasach pierwszej industrializacji - mówi Lech Narębski, toruński konserwator. - Domy pamiętają m.in. narodziny kolei, oraz rozbudowę twierdzy toruńskiej, czemu zawdzięczają np. swoją szachulcową konstrukcję. Drewno użyte do ich budowy było niezwykle tanie, ponieważ przy okazji rozbudowy fortyfikacji samych tylko lasów miejskich wycięto 500 hektarów.

<!** Image 5 align=none alt="Image 186022" sub="Opuszczona już od dawna kamienica nr 71 ciągle cieszy się efektowną werandą">Pozostałości budownictwa ceglanego bądź ceglano-drewnianego, znikną razem z zakrętami Szosy Chełmińskiej, brukiem wyłaniającym się dziś w wielu miejscach spod jej asfaltu, oraz pamiętających linię nr 3 torów tramwajowych, również jeszcze w kilku punktach widocznych. Kierowcy z tego powodu rozpaczali nie będą, większość z tych, którzy meandrują krętym szlakiem, podskakując na kamieniach, od dawna z niecierpliwością czeka, aż wreszcie rozsupłany zostanie węzeł gordyjski, w który zaplątało się budowlane przedsięwzięcie Irlandzkiej Grupy Inwestycyjnej.

<!** Image 6 align=none alt="Image 186022" sub="Na tym odcinku Szosy Chełmińskiej świat przedmieścia się kończy">Dwupasmowa trasa ze ścieżką dla rowerów nadal jednak cieszy oko tylko w planach, a inwestor, który w tym roku miał już pierwotnie finiszować ze swoim przedsięwzięciem, przemierza nadal trasy, jakimi krążą decyzje administracyjne. W tym maratonie dotarł już do mety, więc wszystko wskazuje na to, że Szosa Chełmińska, jaką zobaczymy pod koniec tego roku, będzie się mocno różniła od tej widocznej na zamieszczonych obok obrazkach.

To, co odejdzie, powinno zostać utrwalone w dokumentach.

<!** Image 7 align=right alt="Image 186028" sub="Jeździł tędy tramwaj nr 3">- Jeżeli z ważnych powodów, a takim jest rozwój miasta, trzeba wyburzyć budynki, to przed rozbiórką tworzy się skróconą dokumentację naukowo-historyczną, czyli tzw. białą kartę - tłumaczy Aleksandra Iżycka, rzeczniczka prezydenta Michała Zaleskiego. - Karta ta, zgodnie z rozporządzeniem ministerstwa kultury, zawiera informacje historyczne, opisowe dotyczące technologii budowania itp. Jeśli biała karta nie budzi zastrzeżeń i jest sporządzona prawidłowo, to miejski konserwator pozwala na rozbiórkę.

Konserwator czeka na karty

Taka dokumentacja jak dotąd jeszcze jednak do biura miejskiego konserwatora zabytków nie wpłynęła, a tymczasem rozbiórka opuszczonych budynków już się zaczęła, choć oczywiście prowadzona jest siłami „społecznymi” bez zgód, dokumentów i podpisów. Kamienica przy Szosie Chełmińskiej 71 została wykwaterowana jako jedna z pierwszych. Dawnych lokatorów szybko zastąpili nowi, mniej oficjalni. Rok temu w budynku, który do dziś przykuwa oko całkiem efektowną i nieźle zachowaną werandą, wybuchł pożar.

Warto wiedzieć

Skansen na pograniczu przedmieścia

Szosa Chełmińska czeka na przebudowę już od wielu lat. Wiadomo, że ta inwestycja pochłonie dawny charakter przedmieścia.

W Toruniu kilka razy pojawiały się pomysły, żeby zachować relikty podmiejskiej, szachulcowej na ogół zabudowy. Wśród propozycji lokalizacji skansenu przedmieścia, wymieniana była Winnica, oraz rejon ulicy Granicznej, której nazwa jest pamiątką po linii oddzielającej kiedyś Chełmińskie od Mokrego.