Francja woli prezydenta bez ADHD

„Obecnie na 27 państw członkowskich Unii, 20 jest rządzonych przez siły centroprawicowe. Hollande w sensie politycznym znajdzie się więc w mniejszości. To jednak może wkrótce się zmienić, poczynając od najbliższych wyborów w Niemczech. Wybór Hollande’a może rozpocząć lewicową falę w Europie”.

<!** Image 2 align=none alt="Image 189350" >

Rozmowa z dr. DARIUSZEM GÓRĄ-SZOPIŃSKIM, politologiem z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Dlaczego Francuzi po 17 latach znowu wybrali socjalistę na prezydenta?

Wygrał kandydat gorszy, politycznie mniej doświadczony, ale obiecujący wyborcom odpoczynek od wyrzeczeń i ogólną zmianę, co w obecnych warunkach ekonomicznych może oznaczać tylko pusty slogan. Żeby zrozumieć to hasło zmiany, musimy cofnąć się o 5 lat, do poprzednich wyborów. Hasło zwycięskiego Nicolasa Sarkozy’ego brzmiało wtedy: „Ruszmy Francję z miejsca”. I Francja rzeczywiście ruszyła, po 40 latach względnego zastoju i zadufania w swoją wielkość.

Ale większość Francuzów pokazała Sarkozy’emu czerwoną kartkę...

Większość niecałych 52 proc. przeciw 48. Sarkozy miał w sobie coś, co można nazwać politycznym ADHD, mnóstwo ambitnych planów, z których część udało się zrealizować, tryskał nowymi pomysłami. Francuzi wybrali spokój i okrągło brzmiące slogany François Hollande’a. Innym powodem przegranej Sarkozy’ego była postawa pozostałych kandydatów prawicy. Przywódczyni Frontu Narodowego Marine Le Pen wezwała, by w drugiej turze oddać pusty głos. Niektórzy twierdzą, że zrobiła to z wyrachowania, licząc, że socjaliści doprowadzą kraj do tak katastrofalnej sytuacji, że za 5 lat zdesperowani Francuzi zagłosują na jej partię. Do porażki przyczynił się też centrysta François Bayrou, który wywodząc się z tej samej partii co Sarkozy, w drugiej turze wskazał na Hollande’a. Może zasłuży sobie na jakiś fotel ministerialny u nowego prezydenta. Tymczasem lewica poszła do drugiej tury wspólnym frontem. Przegrani w pierwszej turze, przywódca radykalnej lewicy Jean-Luc Melenchon i ekolożka Eva Joly, poparli kandydata socjalistów.

Wybór placu Bastylii na miejsce świętowania wygranych przez Hollande’a wyborów nie był przypadkowy?

Bastylia w ogóle jest miejscem symbolicznym. Przywodzi na myśl czasy rewolucji francuskiej oraz hasła: „Wolność, równość, braterstwo”. Szkoda, że poza przywołaniem tego hasła oraz kolejną banalną deklaracją Hollande’a, że chce być prezydentem wszystkich Francuzów, jego przemówienie było tak bezbarwne. To duży kontrast z przepięknym pożegnaniem, jakie wygłosił ustępujący prezydent.

Co Sarkozy mógł mieć na myśli, mówiąc, że nie szanowano jego urzędu?

Urząd prezydenta Republiki Francuskiej zawsze miał w sobie coś królewskiego, zwłaszcza za czasów generała de Gaulle’a. W podobnie majestatyczny sposób traktował go także socjalista François Mitterrand. W tegorocznej debacie uderzające było to, że chyba po raz pierwszy do urzędującego prezydenta jego interlokutor zwracał się per „panie Sarkozy”, tak jakby to był jakiś człowiek z ulicy. Hollande, który sam o sobie mówił „ja, prezydent”, potraktował Sarkozy’ego w sposób daleki od przyjętego obyczaju.

Jakim prezydentem będzie Hollande?

Naprawdę trudno powiedzieć, czego można się po nim spodziewać. Hollande przez ostatnie cztery lata był tylko szefem władz regionalnych, odpowiednikiem naszego starosty. Po drugie, co właściwie znaczy być socjalistą w XXI wieku? W dzisiejszych czasach wyobrażenia lewicy i prawicy stanęły na głowie. Dzisiaj ktoś, kto szuka postępu i innowacji, może je znaleźć bardziej w programach prawicy, jako że lewica zajęła się obroną zdobyczy socjalnych, blokowaniem zmian. Cóż, będziemy patrzeć i oceniać, co znaczy słowo „socjalizm” w ustach François Hollande’a.

Jak francuski wybór może zmienić Unię Europejską?

Obecnie na 27 państw członkowskich Unii, 20 jest rządzonych przez siły centroprawicowe. Hollande w sensie politycznym znajdzie się więc w mniejszości. To jednak może wkrótce się zmienić, poczynając od najbliższych wyborów w Niemczech. Wybór Hollande’a może rozpocząć lewicową falę w Europie. Nie sądzę natomiast, by nastąpiła jakaś zasadnicza zmiana w polityce Francji wobec Unii Europejskiej. Chociaż Hollande sygnalizował, że chciałby zmniejszenia składki, jaką Francja - drugi po Niemczech płatnik netto - wpłaca do unijnej kasy. To są, oczywiście, sprawy kluczowe z punktu widzenia interesów Polski.

Zmieni się coś w relacjach polsko-francuskich?

Na płaszczyźnie emocjonalnej więzi Polaków z Francuzami zawsze były bardzo serdeczne. Natomiast pod względem geopolitycznym interesy naszych krajów są diametralnie różne. Gdyby przed wejściem Polski do wspólnoty w 2004 roku, zapytać przeciętnego Francuza, co rozumie pod pojęciem rozszerzenia UE, wielu nie myślałoby o kierunku wschodnim, ale południowym. Francuzi chętnie rozszerzyliby Unię o kraje Maghrebu, czyli Algierię, Tunezję i Maroko. Używając słowa „Europa” wielu Francuzów wciąż ma na myśli obszar, który kończy się tam, gdzie kiedyś stał mur berliński. Polska dyplomacja musi zadbać o to, by nowi uczestnicy unijnych debat dzielili z nami nie tylko słowa, ale też ich sens. Nikt nas w tym nie wyręczy.

Z czego bierze się aż 82-procentowy udział Francuzów w głosowaniu?

To jest wielka lekcja demokracji, za którą stoi dwieście lat tradycji obywatelskiego udziału w kształtowaniu władzy. Pod tym względem mamy się czego uczyć od Francuzów. Obyśmy kiedyś doczekali czasów, że zainteresowanie sprawami własnego państwa będzie się u nas przekładać na frekwencję wyborczą na poziomie choćby skromnych 75 procent.