Rozpoczęły się wykopaliska archeologiczne na toruńskim bulwarze

Odkryte napisy na zabytkowej kamienicy

Po długich poszukiwaniach wykonawcy i wielu z tym związanych emocjach, w poniedziałek rozpoczęły się badania archeologiczne między Bramą Klasztorną i Koszarami Racławickimi. Jak wiadomo, jesienią ubiegłego roku pracujący na bulwarze robotnicy trafili tam na gotyckie mury. Znalezisko było bardzo obiecujące, w tym miejscu bowiem znajdował się kościół św. Ducha wraz z klasztorem oraz szpitalem. Cały kompleks zburzyli podczas potopu Szwedzi, jednak w XIX i XX wieku, podczas różnego rodzaju prac ziemnych, bogata przeszłość tego miejsca dawała o sobie znać. Teraz mamy szansę dowiedzieć się o niej więcej, Wojewódzki Konserwator Zabytków zarządził pełnowymiarowe badania, zaś inwestor, czyli Urząd Miasta Torunia ogłosił przetarg, który ostatecznie wygrała Pracownia Archeologiczna Alagierscy.

Archeolodzy będą musieli uporządkować wykop, przez kilka miesięcy nic się tam nie działo, nie był on też zabezpieczony. Profile wykopu się poosypywały tak, bardzo, że dziś niemal nie widać odkrytych jesienią murów.

- Rozpoczynamy od badań nieinwazyjnych, pierwszym etapem będzie przeskanowanie całego terenu georadarem. Później będziemy musieli opracować wyniki tych badań i następnie, na ich postawie, będziemy prowadzić odhumusowanie terenu - wlicza Katarzyna Kuczara-Alagierska. - Badania georadarowe są dla nas bardzo istotne, będzie to też pierwszy sygnał dla urzędu konserwatorskiego, co tutaj w ziemi faktycznie się znajduje. Właściwie dopiero wtedy dowiemy się, co nas czeka.

Na badania archeolodzy mają cztery miesiące, z pracami powinni się uporać do połowy października. Jednak doświadczenia z obecną przebudową toruńskiego bulwaru chyba już wszystkich nauczyły, że przeszłość przypomina tu o sobie niemal na każdym kroku, a ziemia kryje mnóstwo niespodzianek. Miejsce, w którym znajdował się klasztor, jeden z najstarszych na obecnych ziemiach polskich szpitali, a także, prawdopodobnie najstarszy toruński kościół, może okazać się ich kopalnią. Czy w takiej sytuacji badania będzie można przedłużyć?

- To już raczej jest pytanie do urzędu konserwatorskiego - wyjaśnia Katarzyna Kuczara-Alagierska. - Na pewno z obszaru przeznaczonego na badania będzie trzeba wydobyć wszystkie nawarstwienia.

Jak już wcześniej pisaliśmy, przygotowany przez archeologów program badań był opiniowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. NID zgłosił swoje uwagi, które dotyczyły między innymi wykorzystania koparki. Z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, który kilka dni temu wydał pozwolenie na przeprowadzenie wykopalisk otrzymaliśmy zapewnienie, że sugestie NID zostały uwzględnione.

- Były tam różne kosmetyczne elementy związane z prowadzeniem dokumentacji, poruszona też była kwestia eksploracji warstw. Narodowy Instytut Dziedzictwa doszedł do wniosku, że nie powinny być one ściągane mechanicznie, a raczej stratygraficznie, więc to zmieniliśmy - mówi nasza rozmówczyni.

Koparka będzie służyła do ściągania nawarstwień współczesnych, ma jednak pracować pod stałym nadzorem archeologa.
Przy okazji z pewnością warto by było wyjaśnić, na czym polegają badania mechaniczne i stratygraficzne.

- Warstwa mechaniczna nie ma nic wspólnego z rodzajem eksploracji. Może być ściągana zarówno ręcznie, jak i przy użyciu sprzętu mechanicznego - wyjaśnia Katarzyna Kuczara-Alagierska. - Mamy dwa rodzaje prowadzenia badań. Przy badaniach warstwami mechanicznymi zakładamy na przykład, że mamy 30-centymetrowe warstwy i ściągamy je bez względu na to, na co natrafiamy. To może nam ułatwić dokumentowanie. Natomiast przy badaniach stratygraficznych mamy powiedzmy 50-centymetrową warstwę jednolitego gruzu i wykopujemy ją na raz. Jeśli jednak trafimy na powiedzmy 5-centymetrową warstwę, która jest inną warstwą stratygraficzną, wtedy ściągamy ją osobno. Obie te metody mają zalety i wady, obie są w archeologii stosowane.