XV-wieczny manuskrypt, jeden z najcenniejszych zabytków Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu ma trafić na Węgry, jako prezent!

Zobacz wideo: 500 plus. Od lutego 2022 nowy nabór - wnioski tylko online

W 2021 roku Polska otrzymała od Węgrów dziecięcą zbroję króla Zygmunta II Augusta, która wcześniej znajdowała się w Węgierskim Muzeum Narodowym. Zabytek trafił na Wawel. Posłowie PiS, chcąc się odwdzięczyć, przygotowali projekt ustawy, w której piszą, że "pragnąc kontynuować oraz zacieśniać wielowiekową współpracę polsko-węgierską, w tym również na płaszczyźnie kulturalnej, proponuje się przekazać na rzecz Węgier zabytek o szczególnej wartości dla węgierskiej historii i tożsamości narodowej." Przedstawicielem wnioskodawców jest poseł PiS z Krosna, Piotr Babinetz. Tym zabytkiem miałby być manuskrypt z XV wieku, który znajduje się w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. Jego autorem jest Naldus Naldius, pochodzący z Florencji humanista i poeta renesansowy. Ilustracje do manuskryptu stworzył mistrz Attavante degli Attavanti. Dzieło należy do grupy nielicznie zachowanych, słynnych corvinianów, czyli kodeksów iluminowanych z biblioteki króla Węgier Macieja Korwina.

Dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu wraz z przewodniczącym Rady Naukowej działającej przy tej instytucji wydali wspólne oświadczenie w sprawie manuskryptu. Wyrażają w nim stanowczy sprzeciw wobec poselskiego projektu ustawy o przekazaniu na rzecz Węgier kodeksu "Epistola de laudibus Augustae Bibliothecae atque libri quattuor versibus scripti".

- Z perspektywy światowej rękopis ten jest najcenniejszym kodeksem w kolekcji Książnicy (ze zbiorów biblioteki akademickiej), a jednocześnie jednym z najcenniejszych zachodnioeuropejskich rękopisów iluminowanych z XV stulecia, jakie mimo wszelkich katastrofalnych zniszczeń, zachowały się w zbiorach polskich. Kodeks ten, wchodząc w skład spuścizny po bibliotece Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, stanowi nierozerwalny i niepodzielny zasób, stanowiący dziedzictwo regionalne związane z Toruniem i jego historią od XVI wieku - czytamy w oświadczeniu podpisanym przez dyrektor Książnicy Danettę Ryszkowską-Mirowską oraz przewodniczącego jej Rady Naukowej, prof. Janusza Tandeckiego.

Kodeks przetrwał II wojnę światową. - Na całym świecie od zawsze jest utożsamiany z Książnicą Kopernikańską - zapewnia dyrekcja. W Toruniu rękopis znajduje się od XVI wieku. Ze względu na swoją unikatowość, egzemplarz niejednokrotnie wypożyczany był na wystawy międzynarodowe corvinianów. Był także prezentowany w Budapeszcie.

Zgodnie z projektem ustawy, dzieło ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej, miałby przejąć Skarb Państwa, by następnie nieodpłatnie przekazać je Węgrom. Państwo Polskie miałoby zapłacić Książnicy Kopernikańskiej 25 mln zł "rekompensaty".

- Ze względu na unikatowy i bezcenny charakter dzieła jakakolwiek deklarowana kwota w żaden sposób nie zrekompensuje poniesionej straty dla polskiego dziedzictwa kulturowego – podkreślają dyrektor i przewodniczący we wspólnym oświadczeniu.

Ich zdaniem „projekt ustawy jest próbą zagarnięcia bezcennego dziedzictwa kulturowego Rzeczypospolitej Polskiej”. Dyrekcja, wobec takiego działania, wyraża stanowczy sprzeciw.

Warto zaznaczyć, że, zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami dotyczącymi ochrony zabytków, tak cenny zabytek nie może zostać na stałe wywieziony za granicę, a nawet czasowe wypożyczenie obwarowane jest licznymi warunkami i procedury z tym związane są bardzo rygorystyczne. Jak zamierzają obejść te przeszkodę autorzy ustawy? Jak piszą w uzasadnieniu projektu, "ustawa wprowadzi jednostkowy, indywidualny wyjątek od tej zasady, aby możliwe było przetransportowanie Kodeksu na terytorium Węgier oraz przekazanie Węgrom pełnych uprawnień właścicielskich."

To, zdaniem dyrekcji Książnicy, może stworzyć niebezpieczny z punktu widzenia polskich zbiorów precedens. - Pewnym wydaje się, że przekazanie stronie węgierskiej przedmiotowego obiektu niewątpliwie spowoduje wzrost aktywności osób i środowisk wysuwających roszczenia w stosunku do innych dóbr kultury znajdujących się w krajowych zbiorach, które znalazły się tam w wyniku przemieszczeń i zmian granic, ale także na skutek przeprowadzonej zaraz po wojnie akcji rewindykacyjnej czy na mocy dekretów o reformie rolnej oraz mieniu po niemieckim i porzuconym, domagających się uczynienia na ich rzecz podobnego gestu – czytamy w oświadczeniu.

W środowisku historyków i bibliotekarzy pomysł robienia prezentu z zabytku będącego od stuleci w Toruniu wywołał oburzenie.
-Dzieje rękopisu Naldiusa związały się nierozerwalnie z Toruniem (pierwotnie z Biblioteką Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, której kontynuatorką jest Książnica Kopernikańska). Żadne pieniądze nie powetują Książnicy i Toruniowi tej straty komentowała na FB Elżbieta Wykrzykowska, była wieloletnia dyrektor Biblioteki Pedagogicznej.

Na koniec warto dodać, że Książnica Kopernikańska nigdy i nigdzie nie występowała z inicjatywą przekazania bądź sprzedaży dzieła.

Jak się dowiedzieliśmy, stanowisko w tej sprawie zająć ma także zarząd województwa, które jest organem prowadzącym Książnicy.

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:
[lista]
[*]Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
[*]Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
[*]Toruń Retro!
[*]Sport w Toruniu