Zdarzyło się ... 15 października 1945 roku

W październiku 1945 roku po wojennych zniszczeniach została uruchomiona Gazownia Miejska w Grudziądzu. Dziś po wielkich zbiornikach nie ma już śladu.

<!** Image 2 align=right alt="Image 99098" sub="Tak wyglądała gazownia tuż przed uruchomieniem w 1945 roku. W tle widoczny jest zburzony kościół młodzieżowy / Fot. Archiwum">Dzieje gazowni sięgają roku 1862. To wówczas Rada Miejska podjęła decyzję o budowie zakładu, który ulokowano na 9 tysiącach metrów sześciennych położonych na wschód od ówczesnego centrum miasta. Budowa ruszyła w 1863 r., a zakończyła się w 1865 r. Uroczyste uruchomienie gazowni miało miejsce 19 sierpnia 1865 r. i zakończyło się bankietem w restauracji „Pod Kotwicą”.

Szybka modernizacja

Początkowo gazownia posiadała dwa zbiorniki gazu o pojemności po 600 metrów sześciennych. Sieć gazowa obejmowała jedynie śródmieście miasta. Zakład, w związku z rosnącym popytem, szybko się rozrastał i modernizował. W pierwszych latach przy zastosowaniu zwykłych pieców retorowych produkcja gazu wynosiła do 100 000 metrów sześciennych rocznie. W tym samym czasie wydajność wynosiła 25 metrów sześciennych gazu ze 100 kg węgla. Przy dalszej rozbudowie gazowni wprowadzono tak zwane półgeneratory, a potem w latach 1906-1912 i 1915 pełne generatory z retortami przelotowymi. W sumie było 10 pieców z 90 retortami. W 1906 r. wprowadzono urządzenie do gazu wodnego karburowanego, a w 1908 r. destylatornię do zgęszczania wody amoniakalnej.

Wojna zahamowała rozwój

<!** reklama>W okresie I wojny światowej gazownię mocno zaniedbano. Władze polskie po przejęciu zakładu w 1920 r. stanęły przed nie lada wyzwaniem. Z braku środków przeprowadzono tylko najbardziej potrzebne remonty. W 1922 r. uruchomiono benzolownię i nową wagę pomostową o nośności 10 000 kg. W latach 1925/26 przystąpiono do budowy nowoczesnych pieców pionowo-komorowych, systemu Klönne na ogólną produkcję około 5 milionów metrów sześciennych gazu wraz urządzeniem mechanicznym do transportu węgla i koksu. Nowe piece zastąpiły stare, zużyte już piece retortowe.

Nową piecownię wraz z pomostem do transportu węgla i koksu uruchomiono we wrześniu 1926 r. Zainstalowano też aparat automatyczny „Junkersa”, pozwalający na stałą kontrolę siły grzewczej gazu w kaloriach.

Produkcja roczna gazu w 1929 r. wzrosła w stosunku do roku 1920 o 50 proc. i wyniosła 2 450 000 metrów sześciennych przy wydajności 45 metrów sześciennych gazu ze 100 kg węgla. Potrzeby zakładów przemysłowych doprowadziły do zwiększenia produkcji gazu i osiągnięcia około 3 milionów metrów sześciennych. Oprócz gazu gazownia wytwarzała jeszcze przetwory uboczne, a mianowicie zgęszczoną wodę amoniakalną, smołę kamienną, benzol motorowy, koks i grafit retortowy.

Zużycie gazu przez Grudziądz w 1934 r. wynosiło 1 605 314 metr. kub., w 1935 r. (w 10 miesięcy) 1 832 880 metr. kub. Zużycie węgla przez Gazownię Miejską wynosiło w 1934 r. 3 688 ton, a w roku 1935 (10 miesięcy) 3 932 ton.