Zmarł Aleksander Błachowski, były dyrektor Muzeum Etnograficznego w Toruniu

„Jego spostrzegawczość oszałamiała. Ledwo wchodząc do drewnianego kościółka w Czarnem na Ziemi Dobrzyńskiej (nie był tam wcześniej) od razu dostrzegł narodowy przekaz ukryty w malowidłach sakralnych. Spacerując po cmentarzu w Mazowszu zauważył nieznaną wcześniej płaskorzeźbę autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Był przez całe życie młodzieńczo otwarty i niezwykle ciekawy świata. A cechy te twórczo łączył z ogromnym zapleczem intelektualnym, jakim dysponował i które ciągle poszerzał” - tak o Aleksandrze Błachowskim na swojej stronie facebookowej napisały Polskie Wydawnictwa Reklamowe. Historyk sztuki, etnograf, zasłużony badacz polskiej kultury ludowej, przez wiele lat związany z Toruniem, zmarł 17 stycznia. Jego pogrzeb odbędzie się w najbliższą sobotę.

Zobacz wideo: Czego szukaliśmy w Internecie w 2020 roku?

Tysiące dzieł sztuki ludowej

Aleksander Błachowski urodził się w 1930 r. w Tarnopolu. Mając 13 lat cudem przeżył rzeź na Wołyniu. Ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Doktorat z etnologii obronił na UAM w Poznaniu. Pracując tuż po wojnie jako instruktor sanitarny PCK odwiedzał mazowieckie wsie, a kontakt z tamtejszą kulturą ludową jeszcze wzmocnił jego fascynację tą dziedziną. Profesjonalne badania etnograficzne rozpoczął w 1953 r. wraz z podjęciem pracy w Wydziale Sztuki Ludowej Ministerstwa Kultury i Sztuki. Badań tych nie zaniechał pracując w kolejnych instytucjach.

Do Torunia trafił w 1973 roku, po kilku latach kierowania działem etnograficznym Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Został dyrektorem toruńskiego Muzeum Etnograficznego, a od 1980 roku przez 15 lat był tu kierownikiem działu sztuki. Dla toruńskiej placówki pozyskał około 20 tysięcy obiektów, w tym około 15 tys. dzieł sztuki ludowej. Znalazły się wśród nich: największa w Polsce kolekcja malarstwa na szkle, wycinanki, rzeźby, przedmioty związane z obrzędami.

W 1996 r. Aleksander Błachowski przeszedł na emeryturę, ale nie porzucił pracy naukowej. W 2000 roku odnalazł we Lwowie zapomniane zbiory graficzne Pawlikowskich, zawierające ok. 2500 rysunków, akwarel i grafik, na których uwieczniono tradycyjne polskie ubiory. Ponad 1000 z nich przedstawia malowane z natury w latach 1800-1840 stroje z Ukrainy Zachodniej i innych regionów Polski. Przez 10 lat dr Błachowski kolekcję tę inwentaryzował i opracowywał do publikacji.

Spuścizna naukowa Aleksandra Błachowskiego jest imponująca. Badał tradycyjną kulturę wielu regionów Polski, od Pogórza Karpackiego po Kaszuby i od Podlasia po Opolszczyznę. Wyniki swoich studiów i pracy w terenie publikował w książkach i dziesiątkach artykułów naukowych oraz popularyzatorskich. W jego dorobku są m.in książki: „Etnografia dla turystów”, ,,Polska wycinanka ludowa”, „Malarstwo na szkle”, „Skarby w skrzyni malowanej”, „Nie tylko chlebem… portrety twórców ludowych”, „Dawne meble ludowe północnej Polski”, „Wisła w sztuce ludowej”, „Twórczość ludowa i amatorska województwa toruńskiego”.