Artysta i jeden z twórców UMK

28 listopada to ważna data dla polskiego malarstwa. W 1907 roku tego dnia w Krakowie zmarł Stanisław Wyspiański, pięć lat później w Wilnie urodził się Leonard Torwirt.

<!** Image 2 align=right alt="Image 70371" sub="Leonard Torwirt artysta bardzo wszechstronny, ale dziś nieco zapomniany / Fot. Archiwum">Przyszły współtwórca toruńskiej szkoły konserwacji zabytków przyszedł na świat w 1912 roku. Był najmłodszym z czworga dzieci Pauliny i Wilhelma Torwirtów, słynnych w mieście nad Wilią między innymi z powodu kawiarni „Sztrala”, jednej z najpopularniejszych w Wilnie, którą prowadził Wilhelm Torwirt. Jego rodzina była najprawdopodobniej pochodzenia szwedzkiego.

Lata wileńskie

Po ukończeniu szkoły powszechnej imienia Szymona Konarskiego Leonard Torwirt uczył się dalej w Szkole Rzemiosł i Przemysłu Artystycznego. Specjalizował się w malarstwie dekoracyjnym. Skończył ją w 1931 roku i wtedy też rozpoczął pracę na tej uczelni - wykładał technologie i techniki malarskie. W 1937 roku przyjechał do Torunia, tylko na rok, w naszym mieście odbywał służbę wojskową.

Od początku lat trzydziestych do wybuchu wojny Torwirt należał do zespołu, którzy pod kierunkiem profesora Jerzego Hoppena prowadził prace konserwatorskie na Wileńszczyźnie. W 1938 roku rozpoczął studia malarskie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Studiował między innymi pod kierunkiem takich sław jak Bronisław Jamontt czy Tymon Niesiołowski. Od wybuchu wojny pracował jako malarz dekoracyjny, był także scenografem w wileńskich teatrach.

Nad Wisłą

Związek Leonarda Torwirta ze sceną trwał znacznie dłużej. Po przymusowej repatriacji Torwirt przyjechał wraz z żoną i współpracownicą w jednej osobie - Anną - do Torunia. Tu nawiązał współpracę z Wilamem Horzycą, który wtedy był dyrektorem Teatru Ziemi Pomorskiej. W tych trudnych czasach Torwirt był jedynym scenografem przyszłego patrona toruńskiego teatru. Zaprojektował i wykonał dekoracje do 53 przedstawień, z czego większość do spektakli reżyserowanych przez Horzycę. To między innymi dzięki scenografiom Torwirta toruński teatr był jednym z najbardziej cenionych w tużpowojennej Polsce.

<!** reklama>Po przeprowadzce nad Wisłę Leonard Torwirt nie porzucił także swojej pasji konserwatorskiej. Już jesienią 1945 roku został asystentem w Katedrze Malarstwa Dekoracyjnego na powstającym wtedy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Jednocześnie na Wydziale Sztuk Pięknych kończył studia, które rozpoczął przed wojną w Wilnie.

W 1947 roku na utworzonej przez profesora Jerzego Remera (także wilniuka) Katedrze Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Torwirt zorganizował Pracownię Technologii i Technik Malarskich. Jako konserwator zabytków wykonał wiele prac na terenie Polski, a także poza nią - w latach 1957-1966 pracował też w Bułgarii. Poza pracą dydaktyczną i robotami konserwatorskimi Torwirt był także konsultantem przy badaniach nad „Damą z Łasiczką” Leonarda da Vinci oraz nad znajdującym się w Gdańsku „Sądem Ostatecznym” Hansa Memlinga. Sam badał także najsłynniejszy portret Mikołaja Kopernika, który znajduje się w toruńskim ratuszu.

Nie tylko konserwował

Współtwórca toruńskiej szkoły konserwacji zabytków zdobył sobie także spore uznanie jako malarz. Wykonał między innymi kopię wspomnianego wyżej portretu Kopernika.

<!** Image 3 align=right alt="Image 70371" sub="Grób Leonarda i Anny Torwirtów na cmentarzu Św. Jerzego w Toruniu / Fot. Szymon Spandowski">Największą sławę przyniosły mu jednak kopie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Torwirt namalował je na specjalne zamówienie jasnogórskich paulinów. Jedna z nich została ofiarowana papieżowi Piusowi XII, druga zgodnie z pomysłem prymasa Stefana Wyszyńskiego rozpoczęła w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych wędrówkę po Polsce jako obraz nawiedzenia. Odwzorowań Madonny Jasnogórskiej Torwirtowie wykonali w sumie kilkanaście - wszystkie ozdabiają kościoły w Polsce i na świecie.

W Toruniu prace Leonarda Torwirta, odnowione po latach przez jego córkę, można podziwiać w kościele śś. Piotra i Pawła na Podgórzu. Leonard Torwirt zginął tragicznie w wypadku samochodowym pod Ciechanowem, został pochowany na cmentarzu Św. Jerzego w Toruniu.