Gotyckie mury na kursie. Budowa ciepłociągu w Toruniu została częściowo wstrzymana

Jak długo jeszcze Toruń będzie zaskakiwał decydentów? W każdym razie tam, gdzie niespodzianek być nie powinno? Kilka lat temu wielkie zdumienie wywołał fakt, że podczas budowy osiedla na Glinkach zostały odkryte masowe groby. Władze nie wiedziały, że na peryferiach miasta spoczywają szczątki kilku tysięcy ofiar wojny, chociaż historycy mówili o tym od dawna, a na Glinkach były już prowadzone ekshumacje.

Zaskoczeniem były ludzkie kości, które pojawiły się podczas zagospodarowywania północnej części Jordanek, chociaż tuż obok znajdował się największy cmentarz dawnego Torunia. Nikt się nie spodziewał archeologicznych pamiątek na bulwarze, a było ich mnóstwo, relikty gotyckiego kompleksu św. Ducha czekają na dalsze badania.

Kilka dni temu rozpoczęła się budowa ciepłociągu dla ECFC i starówki. Zgodnie z zatwierdzonym projektem, rurociąg miał być przeprowadzony od CKK Jordanki, następnie przeciśnięty pod al. Solidarności, dalej przez skwer przy Muzeum Etnograficznym i znów pod aleją, w stronę Urzędu Marszałkowskiego. Już teraz okazało się, że druga komora przeciskowa powstałaby w obrębie fundamentów średniowiecznego kościoła św. Krzyża, zaś rurociąg prawdopodobnie zahaczy o relikty gotyckiego kościoła św. Wawrzyńca. Tej rozebranej w 1824 roku świątyni archeolodzy jeszcze nie badali. Problem jest znany, sytuacja na szczęście nieco inna. Tym razem inwestorzy i władze miasta nie dążą po murach do celu.

"We wspólnym uzgodnieniu, Urząd Miasta Torunia, Miejski Zarząd Dróg w Toruniu i PGE Toruń, w trosce o zachowanie wartości historycznej i dziedzictwa kulturowego Torunia, objęli dodatkowym nadzorem zakres prac ziemnych związanych z przebudową sieci ciepłowniczej na potrzeby Europejskiego Centrum Filmowego i projektu modernizacji ciepłociągu, które są realizowane na terenie Zespołu Staromiejskiego - czytamy w oświadczeniu wydanym przez Urząd Miasta Torunia. - Obecnie prowadzone są konsultacje z naukowcami z UMK w Toruniu. W związku z uzyskaną wiedzą na temat historycznej zabudowy, która znajduje się pod powierzchnią gruntu w rejonie skrzyżowania ulic: Al. Solidarności i Wały gen. Sikorskiego, podjęto decyzję o czasowym wstrzymaniu prac w tym rejonie".

Kościół św. Krzyża znajdował się na południe od pawilonu Bartkowskich, natomiast relikty kościoła św. Wawrzyńca powinny się znajdować na północny wschód od niego. Sąsiedztwo dość bliskie, ale też Chełmińskie Przedmieście, na którego terenie znajdowały się obie świątynie, było najbogatszym przedmieściem średniowiecznego Torunia. Szczyciło się murowanymi budynkami, brukowanymi ulicami, o czym mieszkańcy wielu polskich miast jeszcze na początku XX wieku mogli tylko marzyć. Dla historii Torunia miejsce to jest niezwykle ważne.

- Mimo wszystko jest ono słabo rozpoznane - mówi prof. Wojciech Chudziak, dyrektor Instytutu Archeologii UMK. - Wiemy jak wyglądała część odsłoniętego w latach 80. prezbiterium kościoła św. Krzyża. - Wiemy, gdzie mniej więcej był zlokalizowany kościół św. Wawrzyńca, który przez archeologów nigdy nie był badany. Dlatego naszym zdaniem wszelkie prowadzone w tym miejscu inwestycje ziemne powinny być poprzedzane badaniami wykopaliskowymi. Myślę, że nie powinno tu być nadzorów w żadnej formie, tylko po prostu badania wyprzedzające.

Skwer między al. Solidarności i Muzeum Etnograficznym zyskał obecny kształt kilka lat temu, dzięki inwestycji nazwanej Zieloną bramą gotyckiej starówki. W ramach tego projektu, na stołach ustawionych nad schronem przeciwlotniczym na rogu al. Solidarności i ul. Odrodzenia, miała się pojawić makieta Chełmińskiego Przedmieścia. Dzięki niej pewnie łatwiej byłoby teraz zorientować się w terenie, ale niestety, na pustych stołach gromadzi się tylko brud.

Podczas pierwszej wizji lokalnej, w której wzięli udział przedstawiciele inwestora - PGE, Instytutu Archeologii UMK, Miejskiego Zarządu Dróg oraz Marek Żydowicz, zapadła decyzja o zmianie projektu. Jednym branych pod uwagę wariantów jest budowa ciepłociągu pod aleją Solidarności.